Sygnał ostrzegawczy z raportu GECO 2024

Najnowsze sprawozdanie Global Climate and Energy Outlook (GECO) 2024 zawiera jasną wiadomość: kraje G20, które odpowiadają za zdecydowaną większość globalnych emisji gazów cieplarnianych, nie wdrażają wystarczająco zdecydowanych polityk, aby utrzymać wzrost temperatury poniżej 2°C do końca stulecia.

Rządy muszą zmienić kurs, aby uniknąć wzrostu temperatury o 2,6°C do 2100 r., co stanowiłoby znaczne przekroczenie celu 1,5°C określonego w Porozumieniu paryskim, którego celem jest zapobieganie ekstremalnym suszom, falom upałów i klęskom żywiołowym.

Emisje wciąż rosną – a czasu jest coraz mniej

Według raportu GECO 2024 globalne emisje gazów cieplarnianych mają osiągnąć szczyt w tej dekadzie — jednak samo osiągnięcie szczytu nie wystarczy.

  • Jeśli obecna polityka będzie kontynuowana, jesteśmy na dobrej drodze do ocieplenia o +2,6°C.
  • Nawet gdyby kraje zrealizowały wszystkie swoje obecne zobowiązania klimatyczne, temperatura na świecie i tak wzrosłaby o +2,3°C.

Tylko w najbardziej optymistycznym scenariuszu – zakładającym dalszą, szybszą dekarbonizację – możemy osiągnąć +1,8°C.

Ale nawet to wykracza poza cel Porozumienia paryskiego.

Aby utrzymać się w granicach 1,5°C, emisje globalne muszą spaść o:

  • 56% do roku 2035 w porównaniu z poziomami z roku 2022,
  • i 90% do roku 2050.

Wymaga to znacznie ambitniejszych krajowych planów klimatycznych – znanych również jako Krajowo Ustalone Wkłady (NDC) – niż te, które mamy obecnie.

2024: Najgorętszy rok w historii pomiarów

Pilność nie mogłaby być bardziej oczywista. Dane z Copernicus Climate Change Service pokazują, że rok 2024 był najcieplejszym rokiem w historii — sięgającym 1850 r. Był to również pierwszy rok, w którym średnia globalna temperatura osiągnęła 1,6°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.

Każdy rok od 2015 do 2024 r. plasuje się wśród najgorętszych, jakie kiedykolwiek odnotowano. Konsekwencje już są, w tym niszczycielskie pożary lasów w Kalifornii, rekordowe powodzie w Hiszpanii i całej Europie Środkowej i Wschodniej oraz rosnący niepokój o żywność i wodę na całym świecie.

Co musi się wydarzyć do 2035 r.

Raport GECO 2024 przedstawia pełen nadziei, ale wymagający scenariusz: nadal możliwe jest ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C — ale tylko jeśli grupa G20 podejmie teraz radykalne działania.

Do roku 2035 każdy kraj G20 musi:

  • wytwarzać co najmniej 50% energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych,
  • zwiększyć udział energii elektrycznej w całkowitym zużyciu energii do 35%,
  • wdrożyć technologię wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) w celu ograniczenia 5–20% emisji przemysłowych oraz zwiększyć pochłanianie CO₂ poprzez lepsze zarządzanie gruntami i lasami.

Porozumienie paryskie: jak działa

Porozumienie paryskie opiera się na pięcioletnich cyklach przeglądu. Oczekuje się, że każdy kraj z czasem zaktualizuje swoje cele klimatyczne, wprowadzając bardziej ambitne cele.

Podczas COP27 kraje zgodziły się na ponowną ocenę swoich celów na rok 2030 do końca 2023 r., mając na celu dostosowanie ich do celu 1,5°C. Jednak jak dotąd wiele krajów nie zbliżyło się do tego poziomu ambicji.

Globalna współpraca jest kluczem

Osiągnięcie celów Porozumienia Paryskiego wymaga silnej współpracy międzynarodowej. Obejmuje to:

  • Finansowanie klimatu: kraje rozwinięte wspierające kraje biedniejsze,
  • Dzielenie się technologią: zwiększanie dostępności czystej technologii,

Budowanie potencjału: pomoc narażonym krajom w dostosowaniu się i budowaniu odporności.

Czy technologia zeroemisyjna uratuje przyszłość?

Postęp w dziedzinie energii odnawialnej i pojazdów elektrycznych jest realny — ale niewystarczający. Sektory takie jak przemysł ciężki i transport nadal są głównymi emitentami i muszą zostać przekształcone.

Dobra wiadomość? Do 2030 r. technologie zeroemisyjne mogą być konkurencyjne cenowo w sektorach odpowiedzialnych za 70% globalnych emisji. Jeśli G20 podejmie zdecydowane działania, nadal mamy szansę uniknąć najgorszego.

Ale pozostaje wielkie pytanie — czy najpotężniejsze gospodarki świata są naprawdę gotowe na odważne, historyczne działania? Czy też będą czekać, aż będzie za późno?

Kształt rozmowy

Czy masz coś do dodania do tej historii? Jakieś pomysły na wywiady lub kąty, które powinniśmy zbadać? Daj nam znać, jeśli chcesz napisać kontynuację, kontrapunkt lub podzielić się podobną historią.