Podróż Luki Mirnića ku rozwojowi dzięki programowi Erasmus+

Podczas gdy podróż Vanesy w ramach programu Erasmus+ była naznaczona odkrywaniem i połączeniem z zapomnianymi korzeniami w spokojnej włoskiej wiosce, doświadczenie Luki Mirnića zabrało go z powrotem na znajome tereny — ale z zupełnie nowej perspektywy. Jego historia rozgrywa się nie w ciszy tradycji, ale w energii Bolonii, gdzie ambicje akademickie i rozwój osobisty zderzają się w jednym z najstarszych miast uniwersyteckich w Europie.

Luka Mirnic stoi przed Wydziałem w Bolonii, gdzie obecnie przebywa na wymianie Erasmus.

Dla Luki Mirnića, studenta drugiego roku nauk politycznych na Wydziale Nauk Politycznych w Banja Luce, program Erasmus+ był czymś więcej niż wymianą – był to powrót do kraju, który kiedyś nazywał domem, teraz widziany oczami naukowca i młodego dorosłego gotowego na rozwój.

Znając już Włochy od czasów liceum — kiedy studiował budownictwo i grał zawodowo w koszykówkę — Luka postanowił wrócić, aby doświadczyć ich z nowej perspektywy. „Spędziłem prawie połowę swojego życia we Włoszech”, mówi, „ale Erasmus był moim pierwszym oficjalnym międzynarodowym doświadczeniem akademickim. Dał mi szansę, aby spojrzeć na wszystko inaczej — jako student, myśliciel, ktoś gotowy do rozwoju”.

Ta decyzja zaprowadziła go do Bolonii, jednego z najbardziej tętniących życiem miast uniwersyteckich Europy, gdzie obecnie uczęszcza na wykłady z administracji publicznej, bezpieczeństwa międzynarodowego, historii doktryn politycznych i antropologii kulturowej. „Erasmus to nie tylko podróż do innego kraju — to podróż ku sobie” — zastanawia się Luka.

Skomplikowany początek

Podróż Luki na Erasmusa zaczęła się jak wiele innych — od papierkowej roboty. Najpierw złożył podanie na Uniwersytet Ca' Foscari w Wenecji, ale kursy nie pokrywały się z programem w Banja Luce. Druga runda aplikacji zaoferowała mu miejsce w Bolonii i tym razem dopasowanie akademickie zadziałało. Mimo to proces był daleki od prostego.

„Wniosek był szczegółowy i wymagający” — wspomina. „Znalezienie odpowiednich kursów, zebranie dokumentów i dotrzymanie terminów wymagało poważnego wysiłku”. Na szczęście wsparcie koordynatorów wydziałowych pomogło mu przejść przez ten proces i wkrótce przygotowywał się do następnego rozdziału — wizy, mieszkania, finansów i psychicznego przystosowania się do życia za granicą.

„Mimo że mówię po włosku, wiedziałam, że będzie inaczej. Spodziewałam się wyzwań, ale byłam też podekscytowana. Wiedziałam, że Erasmus wypchnie mnie poza moją strefę komfortu”.

Jedną z najtrudniejszych części transformacji Luki było znalezienie mieszkania. Podobnie jak wielu studentów Erasmusa, musiał się zmierzyć z wysokimi czynszami i ryzykiem oszustw. „Raz faktycznie zostałem oszukany” – przyznaje. „To sprawiło, że naprawdę martwiłem się o znalezienie bezpiecznego miejsca do życia”.

Ale szczęśliwy zbieg okoliczności zmienił wszystko — zgłosił się student z Serbii, oferując pokój w spokojnej okolicy niedaleko centrum miasta. „Było idealnie. Przystępne cenowo, spokojne i dobrze zlokalizowane. Pomogło mi to skupić się na nauce i cieszyć się doświadczeniem zamiast stresować się logistyką”.

Finansowo stypendium Erasmus+ pokryło część kosztów, ale nie całość. „Trzeba dobrze zaplanować” — mówi. „Pierwsze kilka tygodni jest drogie — wiza, ubezpieczenie, wydatki początkowe — więc wykorzystałem też trochę oszczędności osobistych. Budżetowanie i cierpliwość są kluczowe, zwłaszcza że wypłaty stypendiów mogą być czasami opóźnione”.

Bolonia: miasto pomysłów, kawy i połączeń

Po zadomowieniu się Luka szybko zanurzył się w studenckiej energii Bolonii. „To jedno z największych miast studenckich we Włoszech. Gdziekolwiek pójdziesz, ludzie są otwarci, ciekawi, gotowi do rozmowy”.

Życie codzienne nabrało nowego rytmu — poranna kawa w barze, wieczorne spacery po historycznych ulicach, spontaniczne pogawędki ze studentami z całego świata. „Poznałem ludzi z Brazylii, Libanu, Francji, Szwajcarii — nawet kilku z Bośni i Hercegowiny. Dzięki temu poczułem się jak w domu, nawet tak daleko od niego”.

Pod względem akademickim Luka uznał włoski system za zarówno wymagający, jak i satysfakcjonujący. „Jest więcej niezależności, więcej odpowiedzialności. Profesorowie oczekują, że będziesz myśleć krytycznie, angażować się w dyskusję, a egzaminy często składają się z esejów lub projektów badawczych zamiast tradycyjnych testów”. Na początku było to dla niego nieznane, ale dostosował się — i rozkwitł.

Chociaż skupiał się na nauce, Luka maksymalnie wykorzystał czas poza klasą. „Podróżowałem do Wenecji, Florencji, Rimini, San Marino… Każde miasto miało inną atmosferę. Wenecja ze swoimi kanałami, Florencja niczym muzeum na świeżym powietrzu, Rimini z niekończącymi się plażami — niesamowite, ile różnorodności można znaleźć w jednym kraju”.

Nawet znane rzeczy znów wydawały się nowe. „Znałem włoski, ale zacząłem słyszeć wszystkie te dialekty i regionalne odmiany. Niesamowite, jak język odzwierciedla kulturę. Uczyłem się na zajęciach i poza nimi, każdego dnia”.

Czekamy na większe marzenia

Gdy wymiana Luki zbliża się do końca, widzi już jej długoterminowy wpływ. „Zmieniło to sposób, w jaki myślę o swojej przyszłości. Chcę aplikować na więcej programów międzynarodowych, a może nawet kontynuować studia magisterskie za granicą. Zyskałem tak wiele pewności siebie w mojej zdolności do adaptacji i rozwoju w innym środowisku”.

Jego największa lekcja? Znaczenie wyjścia poza strefę komfortu.

„Ten program nie dotyczy tylko wiedzy akademickiej. Chodzi o niezależność, odporność i budowanie mostów między kulturami. To doświadczenie, które Cię zmienia”.

Dla tych, którzy nie są pewni, czy aplikować, Luka oferuje następującą radę: „Bądź odważny. Planuj dobrze, ale nie bój się niepewności. Wzrost, którego doświadczysz, jest wart każdego wyzwania”.

Dodaje z uśmiechem: „Najlepsza część? Pewnego dnia zdasz sobie sprawę, jak daleko zaszłaś — nie tylko w nauce, ale także w tym, kim jesteś”.

Oś czasu programu Erasmus+ w BiH

Erasmus+ z punktu widzenia profesora

Podczas gdy Vanesa i Luka dopiero zaczynali swoje podróże akademickie we Włoszech w ramach programu Erasmus+, Bardhok Bashota jechał tam w innym celu — nie jako student, ale jako profesor, aby stać na czele klasy i wygłaszać wykłady. Tak, Erasmus nie ogranicza się do mobilności studentów — rozszerza swój zasięg na samych ludzi kształtujących przyszłość tych studentów.

Od wykładów we Włoszech, Austrii, Rumunii i Niemczech po pisanie artykułów do najlepszych światowych czasopism, podróż profesora Bashoty w ramach programu Erasmus+ była paszportem nie tylko przekraczającym granice, ale także przekraczającym idee. Dla profesora nauk politycznych i prodziekana Wydziału Filozofii Uniwersytetu w Prisztinie każda wizyta była szansą na ocenę miejsca Kosowa w globalnym krajobrazie akademickim.

Profesor Bardhok Bashota wykłada w ramach programu Erasmus+.

Jego pierwsze spotkanie z programem Erasmus+ miało miejsce w 2016 r., kiedy odwiedził Uniwersytet Çukurova w Adanie w Turcji. W tym czasie Bashota był członkiem kadry akademickiej w Iliria College, prywatnym uniwersytecie w Kosowie. „To był program agribase, a ja byłem tam, aby porozmawiać o polityce rolnej” – mówi.

W przeciwieństwie do wymian studenckich, które często trwają miesiącami, wyjazdy profesorów na stanowiska dydaktyczne są zazwyczaj krótkie i intensywne — trwają zazwyczaj około tygodnia — i mają głównie charakter zawodowy, a nie kulturalny.

Bashota przed studentami zagranicznymi.

Jak mówi Bashota, każda wizyta przyniosła wyjątkowe doświadczenia, co utrudniło mu wybór ulubionego. Chociaż wszystkie uważał za wzbogacające, zauważa, że ​​doświadczenia często różniły się w zależności od rankingu uniwersytetu i poziomu akademickiego studentów.

„To zależy od instytucji, jej reputacji i lokalizacji. Oczywiście wykłady na Uniwersytecie w Liège w Belgii są inne — studenci nauk politycznych są tam na innym poziomie niż na Uniwersytecie Çankiri w Turcji, który skupiał się na dziedzinach technicznych, podczas gdy nauki społeczne były bardziej symboliczne” — mówi.

Te wymiany były dla niego niezwykle satysfakcjonujące pod względem nawiązywania kontaktów i poszerzania wiedzy. Wspomina, że ​​po każdej wizycie wraca z czymś nowym — czy to z utworem literackim, z którym wcześniej się nie zetknął, czy z metodami nauczania, które podchwycił od innych profesorów.

„Bez wątpienia poczułem się bardziej spełniony i poinformowany (po wizytach). Rozmawiałem z innymi kolegami o metodologii nauczania, zostałem poinformowany o istnieniu literatury, wymieniliśmy się pomysłami, otrzymałem bardziej szczegółowe informacje o kraju, do którego pojechałem, o kulturze, o ich sprawach zagranicznych i o wszystkim, co charakteryzuje ten kraj”.

Dla profesora Bashoty kolejnym istotnym aspektem tych wizyt jest możliwość refleksji i porównań — zaobserwowania, jak dobrze studenci orientują się w danym temacie, i oceny, jaką pozycję on, jako profesor, zajmuje w ich porównaniu.

W przypadku kraju takiego jak Kosowo, gdzie międzynarodowa ekspozycja akademicka pozostaje ograniczona, Bashota uważa Erasmus+ za jedną z rzadkich i niezbędnych ścieżek rozwoju zawodowego. „Mówiąc symbolicznie, jest to jedyny sposób, aby „dotknąć” międzynarodowych wydarzeń własnymi rękami”.

Jego zaangażowanie w program Erasmus+ nie ograniczało się do nauczania. Uczestniczył również jako badacz w projekcie Linking to Europe at the Periphery (LEAP) — trzyletniej inicjatywie badającej, w jaki sposób integracja UE nauczała, uczyła się, doświadczała i była kwestionowana na „peryferiach”?, ze szczególnym uwzględnieniem przypadków Turcji, Rumunii, Kosowa, Gruzji i Ukrainy.

„To było jedno z najlepszych doświadczeń” – mówi z dumą. „Przez trzy lata publikowaliśmy w najlepszych czasopismach, organizowaliśmy konferencje, wysyłaliśmy studentów na wizyty i organizowaliśmy sesje, na których studenci nauk politycznych rywalizowali na Uniwersytecie Çankiri. Zaprosiliśmy również studentów z innych uniwersytetów w Prisztinie i zorganizowaliśmy największą konferencję Wydziału Filozofii. Ten projekt naprawdę połączył nas ze światem” – mówi Bashota.

Dla studentów z Kosowa, którzy często mają ograniczone możliwości podróżowania po krajach europejskich, program Erasmus oferuje wyjątkową szansę zanurzenia się w nowych kulturach. Jednak dla profesorów ta ekspozycja kulturowa jest mniej wyraźna. Niektóre kraje, które Bashota odwiedził w ramach programu Erasmus, były tymi, do których już wcześniej podróżował, więc zauważa, że ​​nie doświadczył typowych wstrząsów kulturowych.

Jednak zastanawia się nad tym, jak jego postrzeganie ewoluowało przed i po jego wizytach. Pochodząc z małego kraju, takiego jak Kosowo, który wyłonił się z wojny 26 lat temu, przyznaje, że kiedyś idealizował europejskie uniwersytety.

Jednak po doświadczeniu ich na własnej skórze zdał sobie sprawę, że Uniwersytet w Prisztinie nie jest tak daleko w tyle, jak kiedyś myślał, szczególnie w dziedzinie nauk społecznych. Ta zmiana perspektywy sprawiła, że ​​poczuł się pewniej i bardziej uspokojony.

„Przed moją pierwszą wizytą w 2016 r. idealizowałem uniwersytety poza obszarami albańskojęzycznymi, szczególnie z powodu powojennej gloryfikacji zagranicznego personelu. Ale po odwiedzeniu uniwersytetów w Austrii, Włoszech i Belgii zobaczyłem, że nie ma między nimi większych różnic. Nauka jest uniwersalna, a studenci są podobni — nasi byli czasami nawet lepsi. Zdałem sobie więc sprawę, że nie jesteśmy aż tak daleko w tyle, zwłaszcza w naukach społecznych, nie mówię o Kosowie porównywalnym pod względem nauk przyrodniczych i ścisłych”, dodaje.

Jak Erasmus+ działa dla pracowników

Dla pracowników pracujących w edukacji Erasmus+ oferuje dwie różne możliwości: mobilność dydaktyczną i mobilność szkoleniową. Podczas gdy nauczanie wymaga od profesorów prowadzenia wykładów w instytucji edukacyjnej za granicą, okresy szkoleniowe za granicą mogą obejmować obserwację pracy, okresy obserwacji, kursy rozwoju zawodowego lub konkretne wydarzenia budujące kompetencje.

Bashota wyjaśnia, że ​​proces selekcji na wyjazdy Erasmusa odbywa się na różne sposoby, a na Uniwersytecie w Prisztinie ewoluował on w zależności od Rozporządzenia o Mobilności. Jak opisuje, najczęstsze metody obejmują bezpośrednią współpracę z odpowiednimi instytucjami lub poprzez ogłoszenia wydawane przez uniwersytet.

„Zazwyczaj ogłoszenia dotyczą profilu, na przykład UP ma umowy z wieloma uniwersytetami i zakładam, że jeden z nich ogłasza nabór na kierunek politologia, ponieważ nie możemy aplikować, jeśli chodzi o kierunek pielęgniarstwo lub medycyna” – mówi profesor Bashota.

Te możliwości są szczególnie atrakcyjne dla młodszego pokolenia profesorów, jak zauważa Bashota, ponieważ mają oni tendencję do posiadania większej ilości wolnego czasu, mniejszej liczby obowiązków i większego poczucia ciekawości. W dziedzinie nauk politycznych wspomina, że ​​zwykle jest tylko jedno lub dwa ogłoszenia rocznie, więc biorąc pod uwagę dużą liczbę członków wydziału, możliwości podróżowania są ograniczone. Jeśli chodzi o mobilność dydaktyczną, profesorowie są zobowiązani do wygłoszenia 8 godzin wykładów, przy czym tematyka w dużej mierze odzwierciedla ich obszary specjalizacji.

Kiedy składamy wniosek, wypełniamy formularz, w którym określamy tematy i daty we współpracy z koordynatorem instytucji goszczącej, a następnie tematy są przypisywane. Na przykład profesor na uczelni, którą odwiedzasz, może poinformować Cię, że w tygodniu Twojej wizyty ma zaplanowaną sesję na temat perspektywy UE w kwestii rozszerzenia na Bałkany Zachodnie, więc przygotujesz i wygłosisz wykład na ten temat.

Lobbing poprzez Erasmus

Innym znaczącym wpływem programu Erasmus+ , zwłaszcza dla małych krajów, takich jak Kosowo, jest jego rola w umieszczaniu kraju na mapie poprzez te wizyty. Z własnego doświadczenia Bashota zauważa, że ​​studenci generalnie mieli niewielką wiedzę na temat Kosowa . W rezultacie, oprócz nauki o krajach, które odwiedził, wykorzystał te okazje, aby edukować i informować innych o swoim kraju, podobnie jak ambasador.

„Ogólnie rzecz biorąc, mieli bardzo małą wiedzę o Kosowie . Mimo że studiowali stosunki międzynarodowe, przedstawiali Kosowo jako mały kraj, kraj wciąż sporny, społeczeństwo pokonfliktowe, ale nie mieli jasnego obrazu. Często nawet nie wiedzieli, które kraje graniczą z Kosowem”.

Ta historia została napisana wspólnie przez Magdalenę Gligić z Bośni i Hercegowiny, Ardita Ramadaniego z Macedonii Północnej i Vlerę Shabani z Kosowa. Jako projekt transgraniczny, reprezentuje nasz wspólny wysiłek, aby połączyć perspektywy z różnych części Bałkanów Zachodnich, podkreślając znaczenie współpracy i wzajemnego zrozumienia ponad granicami.