De illegale tewerkstelling van buitenlanders van buiten de EU is een ernstig probleem. Het schaadt niet alleen de belastinginkomsten en socialezekerheidsstelsels, maar brengt werknemers ook in gevaar voor uitbuiting.

Om dit probleem effectiever aan te pakken, hebben de lidstaten diverse juridische en institutionele veranderingen doorgevoerd. Een recente studie van het Europees Migratienetwerk (EMN) analyseerde de ontwikkelingen tussen 2017 en 2022 en belichtte hervormingen, inspecties en uitdagingen op het gebied van handhaving.

Strengere sancties voor werkgevers

De illegale tewerkstelling van buitenlandse werknemers is een groot probleem voor EU-landen, vooral na COVID-19 en de oorlog in Oekraïne.

Deze praktijk komt het meest voor in het midden- en kleinbedrijf, met name in de bouw, horeca, foodservice, productie en landbouw. ​​Ook beginnen mensen zich zorgen te maken over illegale tewerkstelling in de beautybranche, beveiliging, bezorging en evenementenorganisatie.

Om de toename van illegale arbeid tegen te gaan, hebben veel landen maatregelen genomen om de regels beter te handhaven. De grootste wetswijzigingen tussen 2017 en 2022 waren gericht op het strenger maken van de straffen voor werkgevers.

Zo verhoogde Cyprus in 2021 de sancties. Ondernemers die illegale werknemers inhuren, kunnen nu tot vijf jaar gevangenisstraf en/of boetes tot € 20.000 krijgen. Estland nam in 2018 ook maatregelen door de boetes voor het overtreden van de arbeidswetgeving te vertienvoudigen.

Naast financiële en strafrechtelijke sancties zijn er ook preventieve maatregelen genomen, zoals een meldplicht bij het inhuren van buitenlandse werknemers en het opstellen van lijsten met werkgevers die zich niet aan de regels houden.

Inspecties en audits – de sleutel tot effectieve handhaving

Tussen 2017 en 2022 voerden alle EMN-lidstaten regelmatig inspecties op de werkplek uit om gevallen van illegale tewerkstelling op te sporen. Veel landen voerden het aantal inspecties op en voerden de audits grondiger uit.

Een mooi voorbeeld van een effectief inspectiebeleid is Luxemburg, waar het aantal arbeidsinspecteurs omhoogschoot van 22 in 2018 naar 86 in 2021. Hierdoor lag het aantal vastgestelde gevallen van illegale buitenlandse tewerkstelling in 2022 twee keer zo hoog als het jaar ervoor.

Hoewel er meer inspecties waren, zijn er nog steeds uitdagingen die effectieve handhaving in de weg staan. Denk bijvoorbeeld aan taalbarrières, problemen met toezicht en beperkingen met betrekking tot de regelgeving inzake gegevensbescherming.

Samenwerking is de sleutel

Om illegale tewerkstelling te bestrijden, moeten verschillende organisaties samenwerken. Sinds 2017 zijn EU-landen steeds beter geworden in de samenwerking tussen arbeidsinspecteurs, migratiediensten, belastingambtenaren, politie, grensbewaking en sociale zekerheid.

Bovendien zijn er steeds meer grensoverschrijdende projecten. Een goed voorbeeld is het Europees Platform tegen Zwartwerk, onderdeel van de Europese Arbeidsautoriteit (ELA). Dit platform helpt EU-landen om overtreders op te sporen en de regels beter te handhaven.

Wat gebeurt er met werknemers die betrapt worden op illegaal werken?

Illegale tewerkstelling heeft ernstige gevolgen voor zowel werkgevers als buitenlandse werknemers. Als een werknemer wordt betrapt, kan hij of zij de kans verliezen om een ​​verblijfsvergunning te verkrijgen of te verlengen. In extreme gevallen kan het zelfs zo zijn dat hij of zij het land moet verlaten en gedurende een bepaalde periode niet mag terugkeren.

Ierland is een goed voorbeeld van strenge regels: als u illegaal werkt, kan uw verblijfsvergunning worden ingetrokken en wordt u beschouwd als illegaal verblijvend in het land.

Sommige landen hebben echter speciale procedures voor mensen die zijn uitgebuit of verhandeld. Dit kan bijvoorbeeld de mogelijkheid bieden om een ​​tijdelijke verblijfsvergunning te krijgen of internationale bescherming aan te vragen.

Volgende stappen

De illegale tewerkstelling van buitenlandse werknemers vormt nog steeds een groot probleem voor EU-landen. Hoewel er vooruitgang is geboekt met inspecties, strengere straffen en betere internationale samenwerking, is er nog veel werk aan de winkel.

Effectief optreden tegen illegale tewerkstelling vereist drie belangrijke aandachtspunten: strenge sancties voor werkgevers, efficiënte inspecties en samenwerking tussen instanties. De komende jaren moeten we ook instrumenten ontwikkelen om buitenlandse werknemers te beschermen die door hun werkgevers worden uitgebuit.

Toekomstige maatregelen om illegale tewerkstelling te bestrijden, vereisen zowel betere rechtshandhaving als effectievere preventie en educatie voor zowel werkgevers als werknemers.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.