De groeireis van Luka Mirnić via Erasmus+

Terwijl Vanesa's Erasmus+ -reis gekenmerkt werd door ontdekking en verbinding met vergeten wortels in een rustig Italiaans dorpje, bracht de ervaring van Luka Mirnić hem terug naar vertrouwd terrein – maar dan met compleet nieuwe ogen. Zijn verhaal speelt zich niet af in de stilte van de traditie, maar in de energie van Bologna, waar academische ambitie en persoonlijke groei samenkomen in een van de oudste universiteitssteden van Europa.

Luka Mirnic staat voor de faculteit in Bologna, waar hij momenteel deelneemt aan het Erasmus-uitwisselingsprogramma.

Voor Luka Mirnić, een tweedejaarsstudent politicologie aan de Faculteit Politieke Wetenschappen in Banja Luka, was Erasmus+ meer dan een uitwisseling: het was een terugkeer naar een land dat hij ooit zijn thuis noemde, nu bekeken door de lens van een academicus en een jonge volwassene die klaar is om te groeien.

Luka was al bekend met Italië sinds zijn middelbareschooltijd – toen hij bouwkunde studeerde en professioneel basketbal speelde – maar besloot terug te keren om het vanuit een nieuw perspectief te ervaren. "Ik heb bijna de helft van mijn leven in Italië doorgebracht", zegt hij, "maar Erasmus was mijn eerste officiële internationale academische ervaring. Het gaf me de kans om alles anders te zien – als student, als denker, iemand die klaar is om te groeien."

Die beslissing bracht hem naar Bologna, een van Europa's meest bruisende universiteitssteden, waar hij momenteel colleges volgt in bestuurskunde, internationale veiligheid, geschiedenis van politieke doctrines en culturele antropologie. "Erasmus is niet zomaar een reis naar een ander land – het is een reis naar jezelf", reflecteert Luka.

Een ingewikkelde start

Luka's Erasmus-reis begon zoals vele andere – met papierwerk. Hij diende eerst een aanvraag in bij de Ca' Foscari Universiteit in Venetië, maar de vakken sloten niet aan bij zijn programma in Banja Luka. Een tweede ronde van aanmeldingen bood hem een ​​plek in Bologna aan, en dit keer was de academische match geslaagd. Toch was het proces verre van eenvoudig.

"De aanmelding was gedetailleerd en veeleisend", herinnert hij zich. "Het vinden van geschikte opleidingen, het verzamelen van documenten en het halen van deadlines kostte hem veel moeite." Gelukkig hielp de steun van de faculteitscoördinatoren hem door het proces en al snel bereidde hij zich voor op het volgende hoofdstuk: visum, huisvesting, financiën en mentaal wennen aan het leven in het buitenland.

Hoewel ik Italiaans spreek, wist ik dat het anders zou zijn. Ik verwachtte uitdagingen, maar ik was ook enthousiast. Ik wist dat Erasmus me uit mijn comfortzone zou halen.

Een van de moeilijkste aspecten van Luka's transitie was het vinden van huisvesting. Net als veel Erasmus-studenten werd hij geconfronteerd met hoge huurprijzen en het risico op oplichting. "Ik ben zelfs een keer opgelicht", geeft hij toe. "Daardoor werd ik erg ongerust over het vinden van een veilige plek om te wonen."

Maar een gelukstreffer veranderde alles: een studente uit Servië nam contact op en bood een kamer aan in een rustige buurt vlakbij het stadscentrum. "Het was ideaal. Betaalbaar, rustig en goed gelegen. Het hielp me om me te concentreren op studeren en genieten van de ervaring in plaats van me druk te maken over de logistiek."

Financieel dekte de Erasmus+-beurs een deel van de kosten, maar niet alles. "Je moet goed plannen", zegt hij. "De eerste paar weken zijn duur – visum, verzekering, initiële kosten – dus ik heb ook wat spaargeld gebruikt. Budgetteren en geduld zijn essentieel, vooral omdat de uitbetaling van de beurs soms vertraging kan oplopen."

Bologna: een stad van ideeën, koffie en verbinding

Eenmaal gesetteld, dompelde Luka zich snel onder in de studentensfeer van Bologna. "Het is een van de grootste studentensteden van Italië. Overal waar je komt, zijn mensen open, nieuwsgierig en staan ​​ze open voor een praatje."

Het dagelijks leven kreeg een nieuw ritme: 's ochtends koffie aan de bar, 's avonds wandelingen door historische straten, spontane gesprekken met studenten van over de hele wereld. "Ik ontmoette mensen uit Brazilië, Libanon, Frankrijk, Zwitserland – zelfs een paar uit Bosnië en Herzegovina. Het gaf me een thuisgevoel, zelfs zo ver weg."

Academisch gezien vond Luka het Italiaanse systeem zowel uitdagend als lonend. "Er is meer onafhankelijkheid, meer verantwoordelijkheid. De professoren verwachten dat je kritisch nadenkt en meedoet aan discussies, en de examens bestaan ​​vaak uit essays of onderzoeksprojecten in plaats van traditionele toetsen." In het begin was het onbekend, maar hij paste zich aan – en bloeide op.

Hoewel zijn focus op de studie bleef, haalde Luka het maximale uit zijn tijd buiten de klas. "Ik reisde naar Venetië, Florence, Rimini, San Marino… Elke stad had een andere sfeer. Venetië met zijn kanalen, Florence als een openluchtmuseum, Rimini met zijn eindeloze stranden – het is verbazingwekkend hoeveel diversiteit je in één land kunt vinden."

Zelfs vertrouwde dingen voelden weer nieuw aan. "Ik kende Italiaans, maar ik begon al die dialecten en regionale variaties te horen. Het is verbazingwekkend hoe taal de cultuur weerspiegelt. Ik leerde elke dag, zowel binnen als buiten de les."

Ik kijk uit naar grotere dromen

Nu Luka's uitwisseling bijna ten einde loopt, ziet hij al de impact ervan op de lange termijn. "Het heeft mijn kijk op mijn toekomst veranderd. Ik wil me aanmelden voor meer internationale programma's, misschien zelfs een master in het buitenland volgen. Ik heb zoveel vertrouwen gekregen in mijn vermogen om me aan te passen en te floreren in een andere omgeving."

Zijn grootste les? Het belang van buiten je comfortzone stappen.

"Dit programma draait niet alleen om academische kennis. Het gaat om onafhankelijkheid, veerkracht en het bouwen van bruggen tussen culturen. Het is een ervaring die je transformeert."

Voor iedereen die twijfelt over solliciteren, geeft Luka het volgende advies: "Wees dapper. Plan goed, maar wees niet bang voor onzekerheid. De groei die je zult doormaken, is elke uitdaging waard."

Hij voegt er glimlachend aan toe: "Het mooiste is: op een dag zul je beseffen hoe ver je bent gekomen – niet alleen in je studie, maar ook in wie je bent."

Tijdlijn van Erasmus+ in BiH

Erasmus+ vanuit het perspectief van een professor

Terwijl Vanesa en Luka nog maar net aan hun academische reis in Italië begonnen via Erasmus+, ging Bardhok Bashota erheen met een ander doel: niet als student, maar als professor die voor de klas stond en lezingen gaf. Erasmus beperkt zich niet tot studentenmobiliteit – het breidt zijn bereik uit naar juist de mensen die de toekomst van die studenten vormgeven.

Van het geven van lezingen in Italië, Oostenrijk, Roemenië en Duitsland tot het schrijven van artikelen voor toonaangevende internationale tijdschriften: professor Bashota's Erasmus+ -reis was niet alleen een paspoort over grenzen, maar ook over ideeën heen. Voor de hoogleraar politicologie en vicedecaan van de Faculteit Wijsbegeerte van de Universiteit van Pristina was elk bezoek een kans om de plaats van Kosovo in het wereldwijde academische landschap te beoordelen.

Professor Bardhok Bashota geeft een lezing tijdens een Erasmus+ programma.

Zijn eerste kennismaking met Erasmus+ dateert uit 2016, toen hij de Çukurova Universiteit in Adana, Turkije, bezocht. Destijds maakte Bashota deel uit van de academische staf van Iliria College, een particuliere universiteit in Kosovo. "Het was een agribase-programma, en ik was daar om over landbouwpolitiek te praten", zegt hij.

In tegenstelling tot studentenuitwisselingen, die vaak maanden duren, zijn onderwijsmobiliteiten voor professoren doorgaans kort en intensief – meestal ongeveer een week – en hebben ze vooral een professioneel, in plaats van cultureel, karakter.

Bashota voor internationale studenten.

Elk bezoek, zegt Bashota, bracht unieke ervaringen met zich mee, waardoor het voor hem moeilijk was om een ​​favoriet te kiezen. Hoewel hij ze allemaal verrijkend vond, merkt hij op dat de ervaringen vaak varieerden, afhankelijk van de ranking van de universiteit en het academische niveau van de studenten.

"Het hangt af van de instelling, haar reputatie en de locatie. Natuurlijk is het anders om les te geven aan de Universiteit van Luik in België – de studenten politicologie zitten daar op een ander niveau dan aan de Çankiri Universiteit in Turkije, die zich richtte op technische vakken, terwijl sociale wetenschappen meer symbolisch van aard waren", zegt hij.

Deze uitwisselingen zijn voor hem enorm waardevol geweest, zowel wat betreft het leggen van contacten als het vergroten van zijn kennis. Hij vertelt dat hij na elk bezoek met iets nieuws terugkomt – of het nu gaat om literatuur die hij nog niet eerder was tegengekomen of lesmethoden die hij van andere professoren heeft geleerd.

“Ik voelde me zonder twijfel meer voldaan en geïnformeerd (na de bezoeken). Ik besprak met andere collega's een lesmethode, ik werd geïnformeerd over het bestaan ​​van literatuur, we wisselden ideeën uit, ik kreeg meer gedetailleerde informatie over het land waar ik naartoe ging, over de cultuur, over hun buitenlandse zaken en over alles wat dat land kenmerkt.”

Voor professor Bashota is een ander cruciaal aspect van deze bezoeken de mogelijkheid om te reflecteren en vergelijkingen te maken – om te observeren hoe goed geïnformeerd studenten zijn over een bepaald onderwerp en om te evalueren waar hij, als professor, staat ten opzichte van hen.

Voor een land als Kosovo, waar de internationale academische ervaring beperkt blijft, ziet Bashota Erasmus+ als een van de zeldzame en essentiële wegen naar professionele groei. "Symbolisch gezien is het de enige manier om internationale ontwikkelingen met eigen handen te 'aanraken'."

Zijn betrokkenheid bij Erasmus+ beperkte zich niet tot lesgeven. Hij nam ook als onderzoeker deel aan het Linking to Europe at the Periphery (LEAP)-project – een driejarig initiatief dat onderzoekt hoe EU-integratie wordt onderwezen, geleerd, ervaren en betwist in de periferie, met de focus op de gevallen Turkije, Roemenië, Kosovo, Georgië en Oekraïne.

"Het was een van de beste ervaringen", zegt hij trots. "Drie jaar lang publiceerden we in toptijdschriften, organiseerden we conferenties, stuurden we studenten op bezoek en organiseerden we sessies waar studenten politicologie aan de Çankiri Universiteit met elkaar concurreerden. We nodigden ook studenten van andere universiteiten in Pristina uit en organiseerden de grootste conferentie ooit van de Faculteit Wijsbegeerte. Het project heeft ons echt met de wereld verbonden", zegt Bashota.

Voor Kosovaarse studenten, die vaak beperkte mogelijkheden hebben om door Europese landen te reizen, biedt het Erasmusprogramma een unieke kans om zich onder te dompelen in nieuwe culturen. Voor professoren is deze culturele blootstelling echter minder uitgesproken. Sommige landen die Bashota via Erasmus bezocht, waren landen waar hij al eerder was geweest, dus hij merkt op dat hij de typische cultuurschokken niet heeft ervaren.

Toch reflecteert hij bedachtzaam op hoe zijn percepties zich vóór en na zijn bezoeken ontwikkelden. Afkomstig uit een klein land als Kosovo, dat 26 jaar geleden uit een oorlog kwam, bekent hij dat hij ooit Europese universiteiten idealiseerde.

Maar nadat hij ze zelf had ervaren, besefte hij dat de Universiteit van Pristina niet zo ver achterloopt als hij ooit had gedacht, vooral niet op het gebied van sociale wetenschappen. Deze verandering van perspectief heeft hem meer zelfvertrouwen en geruststelling gegeven.

"Voor mijn eerste bezoek in 2016 idealiseerde ik universiteiten buiten Albaneestalige gebieden, vooral vanwege de naoorlogse verheerlijking van buitenlands personeel. Maar na een bezoek aan universiteiten in Oostenrijk, Italië en België zag ik dat er geen wezenlijk verschil was. Wetenschap is universeel en studenten lijken op elkaar – die van ons waren soms zelfs beter. Dus ik besefte dat we niet zo ver achterlopen, vooral niet in de sociale wetenschappen. Ik heb het niet over Kosovo dat vergelijkbaar is op het gebied van natuur- en exacte wetenschappen", voegt hij eraan toe.

Hoe Erasmus+ voor medewerkers werkt

Voor medewerkers in het onderwijs biedt Erasmus+ twee verschillende mogelijkheden: onderwijsmobiliteit en opleidingsmobiliteit. Terwijl docenten voor hun onderwijswerk colleges moeten geven aan een onderwijsinstelling in het buitenland, kunnen opleidingsperiodes in het buitenland bestaan ​​uit job shadowing, observatieperiodes, cursussen voor professionele ontwikkeling of specifieke competentieversterkende evenementen.

Bashota legt uit dat de selectieprocedure voor Erasmus-reizen op verschillende manieren verloopt en dat deze aan de Universiteit van Pristina is geëvolueerd, afhankelijk van de mobiliteitsregeling. Volgens hem zijn de meest voorkomende methoden directe samenwerking met de relevante instellingen of via aankondigingen van de universiteit.

"Normaal gesproken worden de aankondigingen per profiel gedaan. De UP heeft bijvoorbeeld overeenkomsten met veel universiteiten en ik neem aan dat een van hen een oproep plaatst voor de opleiding politicologie. Als het om de opleiding verpleegkunde of geneeskunde gaat, kunnen we ons immers niet aanmelden", aldus professor Bashota.

Deze mogelijkheden zijn vooral aantrekkelijk voor de jongere generatie professoren, zoals Bashota opmerkt, omdat ze doorgaans meer vrije tijd, minder verplichtingen en een grotere nieuwsgierigheid hebben. Binnen de politicologie, merkt hij op, zijn er doorgaans maar één of twee aankondigingen per jaar, waardoor de reismogelijkheden, gezien het grote aantal faculteitsleden, beperkt zijn. Wat betreft onderwijsmobiliteit, moeten professoren 8 uur college geven, waarbij de onderwerpen grotendeels hun specialisatie weerspiegelen.

Wanneer we ons aanmelden, vullen we een formulier in met de onderwerpen en data, in overleg met de coördinator van de gastinstelling. Vervolgens worden de onderwerpen toegewezen. Zo kan een professor aan de universiteit die je bezoekt je bijvoorbeeld vertellen dat er een sessie gepland staat over het EU-perspectief op de uitbreiding naar de Westelijke Balkan in de week van je bezoek. Je zou dan een lezing over dat onderwerp kunnen voorbereiden en geven.

Lobbyen via Erasmus

Een andere belangrijke impact van Erasmus+ , met name voor kleine landen zoals Kosovo, is de rol die het land speelt in het op de kaart zetten van deze bezoeken. Uit eigen ervaring merkt Bashota op dat studenten over het algemeen weinig kennis hadden over Kosovo . Als gevolg hiervan greep hij, naast het leren over de landen die hij bezocht, deze kansen aan om anderen te informeren over zijn eigen land, net als een ambassadeur.

Over het algemeen wisten ze heel weinig over Kosovo . Hoewel ze internationale betrekkingen bestudeerden, portretteerden ze Kosovo als een klein land, een nog steeds betwist land, een post-conflictmaatschappij, maar ze hadden geen duidelijk beeld. Vaak wisten ze niet eens welke landen aan Kosovo grenzen.

Dit verhaal is gezamenlijk geschreven door Magdalena Gligić uit Bosnië en Herzegovina, Ardit Ramadani uit Noord-Macedonië en Vlera Shabani uit Kosovo. Als grensoverschrijdend project weerspiegelt het onze gezamenlijke inspanning om perspectieven uit verschillende delen van de Westelijke Balkan samen te brengen en zo het belang van samenwerking en wederzijds begrip over de grenzen heen te benadrukken.