Łotwa: Parlament głosuje za wycofaniem się z Konwencji Stambulskiej – cios dla ochrony praw kobiet

Parlament głosuje za wycofaniem się z Konwencji Stambulskiej

Łotewski parlament (Saeima) zagłosował za wycofaniem się z tzw. Konwencji Stambulskiej – międzynarodowego traktatu Rady Europy mającego na celu zapobieganie i zwalczanie przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Głosowanie, zakończone po 13 godzinach intensywnej debaty, ujawniło głębokie podziały polityczne w kraju i wywołało masowe protesty w stolicy.

W 100-osobowym parlamencie jednoizbowym 56 posłów głosowało za wycofaniem się, 32 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu. Decyzję poparły nie tylko partie opozycyjne – w tym konserwatywne partie Łotwa Pierwsza (LPV), Sojusz Narodowy (NA), Zjednoczona Lista (LZS) i Za Stabilnością! (S!) – ale także niektórzy członkowie koalicyjnego Związku Zielonych i Rolników (ZZS), którzy wystąpili przeciwko rządowi, sprzeciwiając się premier Evice Siliņi i prezydentowi Egilsowi Rinkēvičsowi.

Dzięki temu posunięciu Łotwa stała się pierwszym krajem Unii Europejskiej, który zdecydował się wycofać z Konwencji Stambulskiej. Jak dotąd, tylko Turcja podjęła podobny krok w 2021 roku, co spotkało się wówczas z ostrą krytyką Komisji Europejskiej i organizacji praw człowieka.

Spór ideologiczny o definicję płci

Przyjęta w 2011 roku Konwencja Stambulska uznaje przemoc wobec kobiet za naruszenie praw człowieka i zobowiązuje państwa do zapewnienia ochrony ofiarom oraz ścigania sprawców. Dokument definiuje również pojęcie płci w kontekście społecznym – jako konstrukt wpływający na role i stereotypy w relacjach między kobietami i mężczyznami.

To właśnie ten zapis stał się centralnym punktem debaty publicznej na Łotwie. Przeciwnicy konwencji – głównie środowiska nacjonalistyczno-konserwatywne – argumentują, że dokument „promuje ideologię gender” i „narzuca obce wartości”, redefiniując płeć w sposób sprzeczny z tradycyjnym porządkiem społecznym.

„Konwencja nie rozwiązuje problemu przemocy. Ochrona przed przemocą domową istniała w naszym prawie jeszcze przed jej ratyfikacją” – powiedział poseł Gunārs Gutris ze Związku Zielonych i Rolników w wywiadzie dla agencji Reuters.

Tymczasem minister ds. opieki społecznej Reinis Uzulnieks, który sam poparł wycofanie traktatu, argumentował, że traktat „prowadzi do niepotrzebnych napięć społecznych” i że „walka z przemocą nie wymaga zobowiązań międzynarodowych”.