Szacuje się, że 101 milionów osób powyżej 16 roku życia w Unii Europejskiej otrzymało oficjalnie status osoby niepełnosprawnej — prawie jeden na czterech dorosłych obywateli UE. Dla wielu oznacza to stawianie czoła trwałym barierom w korzystaniu z podstawowych praw, od dostępu do edukacji i zatrudnienia po opiekę zdrowotną i udział w życiu kulturalnym.

Liczby mówią same za siebie. Prawie połowa wszystkich osób niepełnosprawnych zgłasza, że ​​doświadczyła dyskryminacji. Jeden na pięciu młodych dorosłych w wieku od 20 do 26 lat jest bezrobotny. Prawie jeden na trzech żyje w zagrożeniu ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Tymczasem niepełnosprawni uczniowie rezygnują ze szkoły dwa razy częściej niż ich pełnosprawni rówieśnicy.

Aby rozwiązać te nierówności, Komisja Europejska uruchomiła Strategię na rzecz praw osób niepełnosprawnych na lata 2021–2030 , przedstawiając plan działania na rzecz bardziej inkluzywnej Europy. Centralną częścią tej strategii jest wprowadzenie dwóch ogólnounijnych dokumentów: Europejskiej Karty Niepełnosprawności i Europejskiej Karty Parkingowej dla Osób Niepełnosprawnych .

Dokument, który otwiera drzwi

Obecnie wszystkie 27 państw członkowskich ma własne systemy oceny niepełnosprawności i wydawania odpowiednich identyfikatorów. Jednak te krajowe dokumenty są rzadko uznawane poza granicami kraju. Nowa Europejska Karta Niepełnosprawności ma to zmienić. Będzie ona służyć jako wspólny, ogólnounijny dowód statusu niepełnosprawności — uzupełniając, a nie zastępując istniejące karty krajowe.

Karta, dostępna w formacie fizycznym i cyfrowym, ma ułatwiać podróże transgraniczne i zapewniać równy dostęp do świadczeń i usług w innych państwach członkowskich — tak aby niepełnosprawni obywatele UE byli traktowani jak miejscowi, bez względu na miejsce pobytu.

Karta parkingowa: jeden format, wspólne prawa

Drugim filarem inicjatywy jest Europejska Karta Parkingowa dla Osób Niepełnosprawnych , która całkowicie zastąpi istniejące karty krajowe. Wprowadzenie jednolitego formatu w całej UE ma wyeliminować obecne nieścisłości i niejasności dotyczące praw parkingowych.

Nowa karta zagwarantuje dostęp do wyznaczonych miejsc parkingowych, wydłużony czas parkowania, preferencyjne stawki i wjazd do stref niskiej emisji lub stref ograniczonego ruchu. W praktyce oznacza to większą swobodę i autonomię dla osób niepełnosprawnych — niezależnie od tego, gdzie mieszkają lub podróżują w UE.

Konkretne korzyści: zniżki, dostęp i wsparcie

Obie karty mają na celu wprowadzenie namacalnych ulepszeń do codziennego życia. Posiadacze kart mogą spodziewać się szeregu korzyści, w tym:

  • Bezpłatny lub ulgowy wstęp na imprezy kulturalne i sportowe
  • Priorytetowy dostęp i krótsze czasy oczekiwania
  • Prawo do pomocy osobistej
  • Zezwolenie na zabranie psów przewodników
  • Dostępność przewodników audio i wizualnych
  • Usługi wsparcia mobilności
  • Rozszerzone lub specjalnie oznaczone miejsca parkingowe
  • Łatwiejszy dostęp do stref ograniczonego ruchu

Karty będą wydawane przez organy krajowe, które również określą kryteria kwalifikowalności. Według Komisji Europejskiej karty mają być dostępne do 2028 r. W międzyczasie państwa członkowskie przygotowują niezbędne ramy prawne i administracyjne, aby zapewnić sprawne wdrożenie.

Silna strategia, szeroka perspektywa

Koncepcja kart jest tylko jednym z wielu elementów strategii równości UE. Nowa dekada działań ma na celu zapewnienie, że osoby niepełnosprawne będą mogły w pełni uczestniczyć w społeczeństwie – niezależnie od płci, wieku, pochodzenia etnicznego, religii lub orientacji seksualnej.

Strategia opiera się na Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i obejmuje osoby z widocznymi i niewidocznymi niepełnosprawnościami – od fizycznych po sensoryczne i intelektualne. Bierze również pod uwagę ryzyko dyskryminacji wielokrotnej, z którą borykają się na przykład kobiety, uchodźcy, osoby starsze lub dzieci niepełnosprawne.

Jego cele są jasno określone:

  • zagwarantowanie równych szans i dostępu do edukacji, zatrudnienia, służby zdrowia i wymiaru sprawiedliwości;
  • umożliwienie ludziom decydowania, gdzie i jak chcą żyć;
  • likwidacja barier infrastrukturalnych i społecznych;
  • promowanie samodzielności i deinstytucjonalizacji;
  • wzmacnianie roli UE jako światowego lidera w dziedzinie praw osób niepełnosprawnych.

Inicjatywy flagowe – od wizji do działania

Strategia UE w sprawie niepełnosprawności określa szereg sztandarowych projektów mających na celu wprowadzenie realnych, namacalnych zmian:

Nowa strategia KE w zakresie zasobów ludzkich – środki mające na celu wspieranie różnorodności i integracji osób niepełnosprawnych w instytucjach UE.

W kierunku Europy bez barier

Unia Europejska aktywnie dąży do Europy bez barier, opartej na ścisłej współpracy między Komisją Europejską a jej państwami członkowskimi. Ta strategia wymaga aktywnego udziału państw członkowskich w opracowywaniu krajowych planów działania zgodnych z Konwencją ONZ. Bruksela wyznacza ogólny kierunek, oczekując jednocześnie konkretnych działań od wszystkich zaangażowanych państw.

Poprzez nowe karty i liczne inicjatywy UE zmierza w kierunku zapewnienia, że ​​wszyscy obywatele, niezależnie od stopnia niepełnosprawności, mogą żyć bez ograniczeń. To poświęcenie podkreśla trwałe znaczenie równości jako podstawowej zasady europejskiego projektu.

Kształt rozmowy

Czy masz coś do dodania do tej historii? Jakieś pomysły na wywiady lub kąty, które powinniśmy zbadać? Daj nam znać, jeśli chcesz napisać kontynuację, kontrapunkt lub podzielić się podobną historią.