Heb je echt een diploma nodig, of wordt het overschat?

Europese universiteiten bieden misschien betaalbaar collegegeld, maar zelfs "gratis" onderwijs brengt kosten met zich mee. Levenskosten, tijd buiten de arbeidsmarkt en de druk om conventionele paden te volgen, tellen allemaal op. Hoewel afgestudeerden vaak een hogere arbeidsparticipatie hebben, laten recente gegevens van Eurostat een genuanceerd beeld zien. In 2023 steeg de EU-werkgelegenheidsgraad voor pas afgestudeerden naar 83,5%, en zelfs naar 87,7% voor afgestudeerden met een hoger onderwijsniveau, vergeleken met 78,1% voor mensen met een middelbaar opleidingsniveau. Niet alle landen volgen echter dezelfde trend. Landen als Malta, Nederland en Duitsland lieten een werkgelegenheidspercentage van maar liefst 95,8% zien, terwijl Italië en Griekenland achterbleven met respectievelijk 67,5% en 72,3%.

De verschillen in uitkomsten variëren niet alleen per regio, maar hangen ook af van de kosten versus de beloning. Zelfs in landen met goedkoop onderwijs twijfelen veel jongeren aan de waarde van jarenlange studie als het geen garantie biedt op een relevante baan. Zo werkt 22% van de werkende jonge Europeanen in een vakgebied dat niet gerelateerd is aan hun diploma – een statistiek die twijfels oproept over de vraag of diploma's wel een betrouwbare route naar een droomcarrière zijn. Steeds meer werkgevers erkennen deze mismatch en schakelen over op werving op basis van vaardigheden.

De kern van de zaak

De vraag of een diploma noodzakelijk is, is niet eenvoudig te beantwoorden. Voor sommigen is het een waardevol instrument om toegang te krijgen tot gereguleerde beroepen; voor anderen voelt het misschien als een achterhaalde traditie. De sleutel is om je aanpak af te stemmen op je ambities – of dat nu betekent dat je naar de universiteit gaat of snellere, goedkopere alternatieven zoals leerlingplaatsen of certificeringsprogramma's onderzoekt.

De toenemende focus op het aannemen van talent heeft nieuwe mogelijkheden geopend voor de jonge beroepsbevolking. Als je je doelen begrijpt en je leertraject daarop afstemt, val je op, welke route je ook kiest.