Live

Tussen bescherming en privacy

Aan de voorhoede van Europa is er een gepolariseerd wetgevingsproces voor de toekomst van het digitale tijdperk, met het wetsvoorstel dat in behandeling is, genaamd "Chat Control". In wezen is dit de EU-verordening ter bestrijding van seksueel misbruik van kinderen ( CSA-verordening ), gebaseerd op de ambitie om autoriteiten in staat te stellen de verspreiding van kindermisbruikmateriaal op te sporen en te voorkomen door privéberichten te scannen. Ondanks de ongetwijfeld goede kern van het doel – zoals gezegd – is de wetgeving een strijdtoneel geworden tussen de bescherming van kinderen en de bescherming van privacy. Discussies in de EU-Raad zijn herhaaldelijk vastgelopen, terwijl Denemarken , dat momenteel het voorzitterschap van de Raad bekleedt, onlangs het voorstel voor "verplicht scannen" opnieuw heeft ingediend, zelfs in end-to-end versleutelde applicaties zoals Signal, WhatsApp, Telegram en andere apps waar alleen de afzender en ontvanger de inhoud van berichten kunnen lezen; zelfs het bedrijf dat de dienst levert, heeft niet de technische mogelijkheid om er toegang toe te krijgen. Aan de andere kant reageren Duitsland, Polen en Oostenrijk fel en vergelijken de maatregel met "het openen van alle brieven om te zien of ze iets illegaals bevatten".

Het standpunt van kleinere en grotere bedrijven is in lijn met dat van gegevensbeschermingsorganisaties, die waarschuwen dat het verwijderen van encryptie iedereen kwetsbaar maakt voor aanvallen en afluisteren. Aan de andere kant dringen wetshandhavingsinstanties en kinderbeschermingsorganisaties aan op strenge maatregelen en benadrukken ze dat zonder toegang tot berichten "de politie geblinddoekt vecht". De druk op Europese regeringen is systematisch geweest, met als hoogtepunt in het najaar van 2025, toen duizenden burgers e-mails stuurden naar Europarlementariërs met protestberichten. De campagne "Stop Scanning Me" van de European Digital Rights ( EDRi ) beweerde dat Chat Control de EU zou veranderen in een veld van "massasurveillance zonder verdenking van misdaad". Tegelijkertijd werd opgemerkt dat de wet de installatie zou toestaan ​​van software die "de persoonlijke berichten, foto's en bestanden van alle burgers scant", wat het fundamentele principe van het vermoeden van onschuld en het recht op anonimiteit ondermijnt.

De lidstaten leken verdeeld : negen regeringen, waaronder Duitsland, Nederland, Luxemburg en Slovenië, waren tegen het voorstel en twaalf steunden het voorstel, waaronder Denemarken, Frankrijk en Spanje. Zes landen zijn nog onbeslist, waaronder Griekenland, dat het voorstel ‘technisch aan het evalueren is’.

Uiteindelijk heeft de EU-Raad de stemming over de voorgestelde verordening inzake seksueel misbruik van kinderen (Chatcontrole) uitgesteld , na sterke tegenstand van verschillende lidstaten. Zij hebben het idee van verplichte chatscanning publiekelijk afgewezen en het onverenigbaar verklaard met encryptie en het recht op privécommunicatie. De vertraging kwam nadat het Deense voorzitterschap geen gekwalificeerde meerderheid had weten te behalen voor client-side scanning. Toch blijft het voorstel in stand. Verwacht wordt dat de ministers van Binnenlandse Zaken van de EU het tijdens hun bijeenkomst van 6 en 7 december opnieuw zullen bespreken, terwijl de onderhandelingen achter gesloten deuren voortduren. Voorvechters van digitale rechten en organisaties zoals de Internet Society en de Signal Foundation waarschuwen dat de pauze niet moet worden opgevat als een overwinning, aangezien de wetgeving in gewijzigde vorm zou kunnen terugkeren onder nieuwe formuleringen die beweren "privacy te beschermen", maar deze in feite ondermijnen.

Het beginsel van vertrouwelijkheid

Digitale encryptie is de hoeksteen van privécommunicatie. De nieuwe Europese Chat Control Regulation probeert dit privacylek te dichten door autoriteiten toe te staan ​​berichten, foto's en bestanden te scannen voordat ze überhaupt worden verzonden. De voorgestelde technologie, bekend als client-side scanning, leest gegevens niet op de server, maar rechtstreeks op het apparaat van de gebruiker. In de praktijk wordt elke telefoon een potentieel surveillancemiddel, omdat "detectie" voorafgaat aan encryptie.

European Digital Rights ( EDRi ) waarschuwt dat het voorstel neerkomt op "massasurveillance zonder verdenking van misdaad", terwijl de kunstmatige-intelligentiesystemen die verdachte inhoud zullen detecteren gebaseerd zijn op imperfecte algoritmische modellen, met een hoog percentage vals-positieve resultaten. In dezelfde geest beschrijft het Europees Centrum voor Pers- en Mediavrijheid ( ECPMF ) de verordening als "een existentiële bedreiging voor de persvrijheid". Zoals het erop wijst, zou verplicht scannen journalistieke bronnen kunnen blootleggen en het fundamentele principe van vertrouwelijke communicatie tussen journalisten en informanten kunnen ondermijnen. Meer dan 470 onderzoekers uit 34 landen waarschuwen dat de goedkeuring van de verordening "ongekende mogelijkheden voor surveillance, controle en censuur" zal creëren, en benadrukken de mogelijkheid dat de infrastructuur van morgen kan worden gebruikt voor politieke repressie of spionage.

Het voorstel is gebaseerd op artikel 114 van het Verdrag betreffende de werking van de EU, dat betrekking heeft op de interne markt en niet op de beperkende regulering van de grondrechten. Dit maakt de rechtsgrondslag twijfelachtig, aangezien de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de EU (Digital Rights Ireland, Tele2 Sverige, La Quadrature du Net) herhaaldelijk heeft geoordeeld dat veralgemeende surveillance in strijd is met de artikelen 7, 8 en 11 van het Handvest van de grondrechten: het recht op privacy, de bescherming van persoonsgegevens en de vrijheid van meningsuiting. Zoals EDRi opmerkt, hebben zelfs de VN en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens erop gewezen dat het verzwakken van encryptie een ernstige schending van het recht op privacy is. Het verschil tussen bescherming en surveillance lijkt te liggen in een regel code.

Beroemde laatste woorden

Door de logica van Chat Control te accepteren, wordt het democratisch contract ontmanteld en worden burgers onder preventief toezicht geplaatst. Staatscontrole wordt gevestigd binnen de blik zelf; iedereen wordt een potentiële toeschouwer en verdachte. Ondanks de uitgesproken goede bedoelingen kan Chat Control gemakkelijk afglijden naar een digitale versie van het Panopticon. Europa lijkt een ruimte te creëren waar het "recht om te fluisteren" wordt vervangen door de verplichting om onder toezicht te spreken.

Zowel Tor als VPN's zijn synoniem geworden met vrij – zelfs overdreven vrij – internetten, en staten zullen, reagerend met beperkingen en verboden, steeds meer burgers nog dieper het internet in drijven, op het eerste zichtbare niveau van communicatie. Privéruimte is een voorwaarde voor vrijheid; mensen vormen hun mening voordat ze de publieke sfeer betreden. Burgers kunnen niet worden behandeld als datanodes in het belang van een bijzondere vorm van veiligheid, die doet denken aan andere soortgelijke kruistochten zoals de oorlog tegen het terrorisme. Het is ironisch dat het continent dat habeas corpus heeft voortgebracht , nu discussieert over het opgeven van privacy en het terugdraaien van de regel van onschuld tot het tegendeel is bewezen. Uiteindelijk is privacy niets meer dan een bijzaak; de vraag is hoe de opvatting dat vrijheid geen toezicht nodig heeft om te bestaan, wankelt, of, met andere woorden, vrijheid ophoudt vrijheid te zijn wanneer er bewijs nodig is dat ze niet gevaarlijk is.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.

Een tegenargument schrijven Een gerelateerd artikel schrijven