Loty towarowe w Xinjiang budzą obawy dotyczące pracy przymusowej

W ciągu ostatniego roku setki lotów towarowych połączyły Chiny z Europą, transportując tysiące ton towarów z prowincji Sinciang. Region ten, zamieszkany przez mniejszość ujgurską, od dawna jest przedmiotem międzynarodowych kontrowersji z powodu doniesień o pracy przymusowej i łamaniu praw człowieka.

Wedługanalizy waszyngtońskiej organizacji obrońców praw człowieka Uyghur Human Rights Project (UHRP), w ciągu ostatnich 12 miesięcy powstało ponad 40 tras lotniczych łączących Europę z lotniskami w Sinciangu. Towary są wysyłane do takich krajów jak Wielka Brytania, Niemcy, Węgry, Grecja, Szwajcaria, Belgia, Irlandia i Hiszpania.

UHRP podkreśla, że ​​samoloty przewożą produkty e-commerce, odzież, obuwie, elektronikę, części samochodowe i produkty rolne — sektory szczególnie narażone na wykorzystywanie pracy przymusowej Ujgurów.

„Gwałtowny wzrost liczby lotów towarowych między regionem Ujgurów a Europą stanowi rosnące zagrożenie dla integralności łańcuchów dostaw w UE i Wielkiej Brytanii” – mówi David Alton , przewodniczący brytyjskiej parlamentarnej komisji ds. praw człowieka. Twierdzi on, że rosnąca liczba lotów stoi w sprzeczności z unijnym mechanizmem monitorowania produktów podejrzewanych o wytwarzanie przy użyciu pracy przymusowej.

Linie lotnicze w cieniu oskarżeń

Nie wszystkie firmy transportowe mają pełną wiedzę o pochodzeniu przewożonych towarów. Na przykład przedstawiciele gruzińskich linii lotniczych CAMEX Airlines przyznają, że nie mają bezpośredniego kontaktu z producentami ani możliwości weryfikacji, czy produkty są wytwarzane w warunkach pracy przymusowej. Podobnie, brytyjski przewoźnik European Cargo oświadcza, że ​​przestrzega przepisów krajowych, takich jak ustawa o współczesnym niewolnictwie z 2015 r., ale przyznaje, że śledzenie całego łańcucha dostaw jest trudne.

W 2021 roku brytyjscy ustawodawcy uznali , że w Sinciangu dochodzi do „ludobójstwa”, którego częścią jest praca przymusowa Ujgurów. W tym samym roku Stany Zjednoczone wprowadziły zakaz importu produktów wytwarzanych w warunkach pracy przymusowej w regionie, a przepisy te zostały rozszerzone w 2025 roku.

Unia Europejska przyjęła pod koniec 2024 roku rozporządzenie w sprawie pracy przymusowej (Forschungswerkverein), aby ograniczyć napływ towarów wytwarzanych z naruszeniem praw człowieka. W Wielkiej Brytanii obowiązuje ustawa o współczesnym niewolnictwie (Modern Slavery Act), ale w praktyce oba przepisy są trudne do wyegzekwowania, towary są rzadko kontrolowane na granicach, a łańcuchy dostaw często są nieprzejrzyste.

Rosnąca liczba lotów i przyszłość handlu

Sinciang staje się centralnym węzłem chińskiego „Jedwabnego Szlaku Lotniczego”, integralnej części Inicjatywy Pasa i Szlaku (BRI). Lotnisko w Urumczi jest obecnie jednym z głównych punktów eksportowych, a planowane jest otwarcie siedmiu kolejnych lotnisk cywilnych.

„Każda niekontrolowana dostawa z Ürümqi stanowi potencjalne naruszenie praw człowieka i jest dowodem na niepowodzenie w walce z pracą przymusową” – zauważa Henryk Szadziewski, dyrektor ds. badań UHRP.

Eksperci wzywają rządy i firmy do wstrzymania działalności w regionie do czasu przeprowadzenia wiarygodnego audytu warunków pracy.

Rozwój lotnictwa cargo z Xinjiangu to z jednej strony szansa na rozwój handlu i integrację regionu z rynkiem globalnym, z drugiej zaś – poważne wyzwania etyczne i polityczne. Europa stoi dziś przed dylematem: wspierać handel, ryzykować współudział w łamaniu praw człowieka, czy podjąć radykalne kroki w celu ochrony integralności swoich łańcuchów dostaw.

Napisany przez

Kształt rozmowy

Czy masz coś do dodania do tej historii? Jakieś pomysły na wywiady lub kąty, które powinniśmy zbadać? Daj nam znać, jeśli chcesz napisać kontynuację, kontrapunkt lub podzielić się podobną historią.