Chodzi o nastawienie. Bouldering, bezlinowy kuzyn wspinaczki tradycyjnej, zyskuje coraz większą popularność wśród pokolenia Z, i to nie tylko jako hobby. Staje się narzędziem wspierającym zdrowie psychiczne, odporność psychiczną, a nawet przedsiębiorczość.
Wychodzenie z mentalnych zmagań, krok po kroku
W świecie, w którym lęk, wypalenie i zmęczenie cyfrowe wkradają się do coraz młodszych grup wiekowych, bouldering oferuje zaskakująco skuteczną ucieczkę. I nie chodzi tu tylko o anegdoty. W Bawarii w Niemczech, w maju 2025 roku, rusza śmiała inicjatywa o nazwie projekt BooST. Wspierany przez Bawarskie Ministerstwo Zdrowia, projekt ten zaprasza nastolatków w wieku od 13 do 18 lat na ścianki wspinaczkowe w celu psychoterapii opartej na boulderingu. Podczas dziesięciu ustrukturyzowanych sesji uczestnicy połączą ruch fizyczny z praktykami uważności i narzędziami do radzenia sobie ze stresem, dając im przestrzeń do radzenia sobie z wyzwaniami związanymi ze zdrowiem psychicznym poprzez ciało i odwagę.
Potwierdza to nauka. Badanie z 2021 roku opublikowane w „British Journal of Clinical Psychology” wykazało, że terapia boulderingowa jest równie skuteczna w leczeniu depresji, co terapia poznawczo-behawioralna (CBT), a korzyści są widoczne nawet po roku. Proces wspinaczki odwołuje się do czegoś pierwotnego: w trakcie wspinaczki każda myśl koncentruje się na kolejnym ruchu. Twoje ciało rozwiązuje zagadkę. Nie ma miejsca na nadmierne myślenie, na schodzenie w dół, na spiralę myśli. Jesteś tylko ty, ściana i kolejny uchwyt.
Poza regulacją emocji, bouldering rozwija również koncentrację, świadomość przestrzenną i obecność somatyczną. To narzędzia, które dobrze sprawdzają się w radzeniu sobie z codziennymi stresorami. Młodzi wspinacze zgłaszają, że po sesjach czują się pewniej i mają większą kontrolę, co jest zmianą zarówno fizjologiczną, jak i psychologiczną.
Czego mur uczy o pośpiechu
W boulderingu chodzi o to, że upadasz. Często. Właściwie, porażki są nieodłączną częścią tego doświadczenia. Wspinacze mają nawet na to określenie – „praca nad trasą”. Ten proces upadków, adaptacji, kolejnych prób i w końcu wykonania ruchu odzwierciedla to, co wie każdy odnoszący sukcesy przedsiębiorca. Porażka to nie koniec. To dane. To informacja zwrotna. To część wspinaczki.
Dla pokolenia Z, które często zmaga się z niestabilnością zawodową, niepewnością społeczną i wygórowanymi oczekiwaniami, ta lekcja trafia w sedno. Bouldering zamienia porażkę w paliwo. Każda próba to mini-eksperyment, przypomnienie, że podróż składa się z ponownych prób, a nie tylko zwycięstw.
Właśnie dlatego bouldering rezonuje z kolejną falą budowniczych, kreatywnych i osób, które zmieniają świat. Każda wspinaczka to realistyczna symulacja rozwiązywania problemów pod presją. Jak zauważył Ethan Bernstein z Harvard Business School, zorganizowane zajęcia rekreacyjne, takie jak wspinaczka, pomagają uwolnić kreatywność i strategiczne myślenie. Te cechy są niezbędne dla każdego, kto marzy o uruchomieniu projektu, startupu lub marki osobistej.
Każda droga na ścianie jest wyjątkowa. Wspinacze ją studiują, planują swoje podejście, testują pomysły i dostosowują je w czasie rzeczywistym. To podejście odzwierciedla proces przedsiębiorczości. Jeff Bezos, na przykład, często powtarzał, że wiele innowacji Amazona zrodziło się z nieudanych eksperymentów. Bouldering pielęgnuje tego samego ducha prób, refleksji i wytrwałości.
Kultura wspinaczkowa: gdzie liczy się inkluzywność i wsparcie
Bouldering to coś więcej niż trening, to przestrzeń do prawdziwego kontaktu. W przeciwieństwie do wielu sportów wyczynowych, na ściankach wspinaczkowych panuje przyjazna, oparta na współpracy atmosfera. Wspinacze wzajemnie się wspierają, wymieniają się wskazówkami i często świętują swoje sukcesy. Upadek nie spotyka się z osądem, lecz ze zrozumieniem. Dla pokolenia Z, które ceni inkluzywność i wzajemne wsparcie, taka społeczność ma sens.
Duch współpracy w tym sporcie pomaga przezwyciężyć poczucie izolacji. Dla osób poruszających się w cyfrowym świecie, który czasami może wydawać się bezosobowy, ta międzyludzka więź jest orzeźwiająca. Bouldering to coś więcej niż ruch; to wspólne doświadczenie. Podobnie jak w życiu start-upu, sukces często wynika z pracy zespołowej, szybkiej nauki i otwartości na rady z nieoczekiwanych źródeł.
Sport, który rezonuje z wartościami pokolenia Z
Bouldering łączy w sobie wiele cech, których pokolenie Z poszukuje w swoim codziennym życiu. Oczyszcza umysł, stawia wyzwania ciału i buduje odporność w sposób, który jest raczej zabawny niż karzący. Sport ten stawia również na elastyczność. Wspinacze mogą uprawiać go sami lub z przyjaciółmi, stawiać sobie wyzwania lub poruszać się we własnym tempie.
Jest to również zgodne z ich wartościami. Wiele siłowni korzysta z materiałów zrównoważonych i dąży do bardziej inkluzywnych, zróżnicowanych przestrzeni. Co więcej, bouldering jest wizualny, angażujący i idealny dla tych, którzy chcą dzielić się doświadczeniami, które wydają się znaczące, a nie sztucznie tworzone.
W dobie hałasu i presji bouldering pozwala się skupić. Uczy, że rozwój nie polega na robieniu wszystkiego dobrze za pierwszym razem, ale na ponownym podchodzeniu do tego z większym zrozumieniem i mocniejszym uściskiem. Dla tych, którzy czują się zablokowani – mentalnie, twórczo lub zawodowo – ściana może okazać się drogą wyjścia.
Odniesienia
Bayerisches Staatsministerium für Gesundheit und Pflege. (2024). BooST – Bouldern stärkt psychische Gesundheit bei Jugendlichen. Pobrano z https://www.stmgp.bayern.de/
Luttenberger, K., Forst, S., Schopper, M., Kornhuber, J. i Book, S. (2021). Korzyści z psychoterapii boulderingowej w leczeniu depresji: randomizowane badanie kontrolowane. British Journal of Clinical Psychology, 60(2), 167–183. https://doi.org/10.1111/bjc.12283
Bernstein, E. (2019). Prawda o biurach typu open space. Harvard Business Review. Źródło: https://hbr.org/2019/11/the-truth-about-open-offices
Statista. (2023). Udział w alpinizmie i boulderingu w Anglii w latach 2016–2023. Źródło: https://www.statista.com/statistics/899270/mountaineering-participation-uk/
Transparency Market Research. (2024). Prognoza rynku siłowni wspinaczkowych w Europie. Źródło: https://www.transparencymarketresearch.com/europe-climbing-gym-market.html