Live

W miarę jak sztuczna inteligencja nieustannie zmienia sposób prowadzenia badań i dokonywania odkryć, Unia Europejska podejmuje działania, aby określić, jak powinna wyglądać unikalna europejska ścieżka rozwoju sztucznej inteligencji w nauce. Podczas drugiego warsztatu AI4Science, który odbył się 12 czerwca 2025 roku w Sewilli, Komisja Europejska zgromadziła naukowców, decydentów i innowatorów, aby wspólnie stworzyć tę wizję.

Wydarzenie zorganizowane przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) i Dyrekcję Generalną ds. Badań Naukowych i Innowacji (DG RTD) było czymś więcej niż tylko wymianą opinii — stanowiło poważny krok w kierunku opracowania ram polityki łączącej doskonałość naukową z odpowiedzialnością etyczną.

Po niedawnych internetowych konsultacjach publicznych, w których zebrano blisko 600 odpowiedzi i 166 pisemnych opinii z całej Europy, warsztaty zaoferowały dogłębną, zorientowaną na człowieka analizę tego, co należy zrobić dalej. Wyniki zostaną uwzględnione w dokumencie strategicznym, który Komisja opublikuje przed końcem 2025 roku.

Podwójny cel: sztuczna inteligencja w nauce i sztuczna inteligencja dla nauki

Podstawą tej strategii jest idea nauki o sztucznej inteligencji (AI Science ), wyjaśniona przez Larsa de Nula z DG RTD. Chodzi o dwa aspekty: wykorzystanie sztucznej inteligencji jako potężnego narzędzia badawczego oraz napędzanie rozwoju samej sztucznej inteligencji poprzez naukę.

Oznacza to, że Europa nie próbuje jedynie konkurować z USA czy Chinami pod względem szybkości i skali. Zamiast tego dąży do tego, by stać się liderem w dziedzinie odpowiedzialnych innowacji – gdzie sztuczna inteligencja służy społeczeństwu , wspiera naukowców i nigdy nie podważa zaufania publicznego do nauki.

Uczestnicy warsztatów podkreślali, że prawdziwą siłą Europy jest jej zdolność do tworzenia inteligentnego, zorientowanego na człowieka ekosystemu sztucznej inteligencji opartego na wspólnych wartościach — a nie tylko na opracowywaniu najszybszych narzędzi.

Nie pozwól, aby talent Ci uciekł

Jeden z najgorętszych tematów? Ludzie. Wielu ekspertów ostrzegało, że Europa ryzykuje utratę wybitnych umysłów na rzecz krajów z atrakcyjniejszą ofertą akademicką – zwłaszcza Stanów Zjednoczonych i Chin. Aby odwrócić ten trend, Europa potrzebuje:

  • Silniejsze instytucje badawcze,
  • Interdyscyplinarne ścieżki kariery,
  • Wysokiej jakości programy szkoleniowe.

Kolejnym problemem był nadmiar niezweryfikowanych, niskiej jakości materiałów edukacyjnych na temat sztucznej inteligencji. Jasne standardy i wiarygodne źródła są niezbędne, aby pomóc młodym badaczom w znalezieniu rzetelnej wiedzy i uniknięciu dezinformacji.

Infrastruktura danych: przeszkoda czy platforma startowa?

„Nie ma sztucznej inteligencji bez danych”. To zdanie przewijało się przez cały warsztat w Sewilli. Uczestnicy zdecydowanie poparli zwiększenie finansowania zbiorów danych tworzonych specjalnie do celów naukowych. Apelowali również o lepsze standardy metadanych, kompatybilność systemów i narzędzia do śledzenia pochodzenia danych.

Jednak integracja wszystkich tych danych z istniejącymi infrastrukturami – takimi jak europejskie „fabryki sztucznej inteligencji” czy platforma EuroHPC – nie jest łatwa. Bariery techniczne i rozdrobnione systemy sprawiają, że Europa wciąż nie wykorzystuje w pełni swoich zasobów naukowych.

Rozwiązanie? Większa koordynacja i system, w którym moc obliczeniowa i wysokiej jakości dane będą udostępniane w sposób bardziej otwarty i efektywny.

Zaufanie, etyka i ryzyko „złej sztucznej inteligencji”

Etyka i zaufanie wciąż powracały. Eksperci ostrzegali, że bez solidnych zabezpieczeń narzędzia sztucznej inteligencji – zwłaszcza te generatywne – mogą podważyć wiarygodność nauki. Zagrożenia obejmują fałszywe treści, plagiat i niewłaściwe wykorzystanie badań.

Jasne, ogólnounijne wytyczne etyczne są niezbędne, nie tylko jako miłe deklaracje, ale jako praktyczne zasady stosowane w codziennych badaniach. Przejrzystość, wyjaśnialność, prywatność i zrównoważony rozwój zostały uznane za cztery filary godnej zaufania sztucznej inteligencji w nauce.

Różnorodność jest dobra, koordynacja jest lepsza

Europejskie strategie krajowe w zakresie sztucznej inteligencji i zróżnicowane środowiska badawcze stanowią siłę – ale tylko wtedy, gdy ze sobą współpracują. Wiele głosów w Sewilli argumentowało, że UE potrzebuje większej spójności: mniej dublowania działań, więcej współpracy transgranicznej i spójnych polityk krajowych.

Instytucje takie jak Wspólne Centrum Badawcze (JRC) mogłyby odegrać kluczową rolę w koordynacji paneuropejskiego podejścia do sztucznej inteligencji w nauce. Wniosek? Jeśli Europa chce być liderem w dziedzinie zaufanej sztucznej inteligencji, musi mówić jednym głosem – szanując różnorodność, ale zjednoczona wspólnymi celami.

Daj przykład, a nie tylko rywalizuj

Warsztaty AI4Science jasno pokazały: Europa nie chce jedynie nadrabiać zaległości w globalnym wyścigu sztucznej inteligencji. Chce przewodzić – na własnych warunkach.

Nie poprzez pogoń za patentami czy czystą mocą obliczeniową, ale poprzez ustanawianie globalnych standardów etycznej, zorientowanej na człowieka i odpowiedzialnej społecznie sztucznej inteligencji.

W świecie, w którym zaufanie do nauki i technologii jest coraz trudniejsze do utrzymania, może to być najpotężniejszy atut Europy.

Pomysły zebrane w Sewilli będą miały bezpośredni wpływ na przyszłą strategię UE dotyczącą sztucznej inteligencji w nauce. Strategia ta będzie miała znaczenie nie tylko dla pozycji Europy w światowych rankingach badań naukowych, ale także dla przyszłości, którą młodzi ludzie na całym kontynencie będą współkształtować.

Napisany przez

Kształt rozmowy

Czy masz coś do dodania do tej historii? Jakieś pomysły na wywiady lub kąty, które powinniśmy zbadać? Daj nam znać, jeśli chcesz napisać kontynuację, kontrapunkt lub podzielić się podobną historią.

Napisz artykuł z kontrargumentami Napisz powiązany artykuł