Live

Artikel door Francesca Moriero – Journaliste, Fanpage.it

Als het over Europa gaat, zijn de meningen vaak verdeeld tussen enthousiasme en scepsis. Maar wat denken burgers er nu echt van? Om dit te begrijpen, laat het Europees Parlement elk jaar een reeks enquêtes uitvoeren, de Eurobarometer , die de meningen van burgers van de 27 lidstaten verzamelt over kwesties die de Unie en haar rol in de wereld aangaan . De wintereditie van 2025 legt een delicaat moment vast: tussen internationale instabiliteit, klimaatverandering, technologische uitdagingen en economische crises wordt de Europese Unie opgeroepen haar stem en haar handelingsvermogen te versterken. Maar wat verwachten mensen? Waar zien ze de sterke punten van de EU? Waar zien ze de tekortkomingen?

Kijken we naar de Italiaanse resultaten, dan zien we een wijdverbreid gevoel: een mix van realisme, verwachting, maar ook afstand. Een vergelijking met het Europese gemiddelde is nuttig om niet alleen te begrijpen wat we denken, maar ook waar we passen in de bredere context van de Europese bevolking.

De rol van de EU in de wereld: steeds belangrijker, maar Italië blijft voorzichtig

Op de vraag hoe de rol van de Europese Unie in de wereld de komende jaren zal veranderen, antwoordt 44% van de Europeanen dat deze "belangrijker" zal worden. Deze mening wordt ook gedeeld in Italië (43%), maar gaat gepaard met grotere voorzichtigheid en onzekerheid: een aanzienlijk percentage Italianen (5%) zegt geen mening te hebben, vergeleken met het Europese gemiddelde van 3%. Deze kleine kloof lijkt misschien marginaal, maar duidt op iets diepers: een emotionele afstand of misschien een gebrek aan concrete referenties. In Italië wordt een zekere kloof ervaren tussen de instelling "Europa" en het dagelijks leven; het lijkt erop dat veel burgers moeite hebben om de rol van de EU in belangrijke internationale scenario's te herkennen, of zich er in ieder geval niet volledig mee verbonden voelen.

Defensie en veiligheid: vertrouwen in de EU, maar met enkele kanttekeningen

In een steeds instabieler mondiaal landschap is de kwestie van veiligheid weer nadrukkelijk in het debat teruggekeerd. En hier wordt de Europese Unie gezien als een belangrijke speler. 66% van de Europeanen is van mening dat de EU een fundamentele rol speelt in de bescherming tegen internationale crises en veiligheidsdreigingen. In Italië deelt 63% van de burgers deze mening. Maar wederom lijkt de Italiaanse steun terughoudender en koeler. Er is geen sprake van een duidelijke weigering, noch van een overtuigde steunbetuiging. Het is alsof de Unie meer wordt gezien als een praktische noodzaak dan als een oprecht politiek project. Een nuttige paraplu dus, maar niet altijd betrouwbaar.

Waar moet de EU zich op richten? De prioriteiten van Italianen en Europeanen

Respondenten werd vervolgens gevraagd wat de EU zou moeten doen om haar wereldwijde impact te vergroten. De antwoorden laten een zekere consistentie tussen landen zien: economisch en industrieel concurrentievermogen wordt als topprioriteit genoemd (32% in Italië, 34% in Europa). In een context waarin grootmachten – China, de Verenigde Staten en India – strijden om economisch leiderschap, lijkt het versterken van de Europese industrie bijna onvermijdelijk. Maar naast economische groei ontstaan er ook nieuwe, dringende behoeften: in Italië bijvoorbeeld vindt 36% van de burgers het essentieel om te investeren in defensie en gemeenschappelijke veiligheid, een percentage dat hoger ligt dan het Europese gemiddelde (31%). Energieonafhankelijkheid wordt ook als strategisch gezien: 33% van de Italianen noemt het een prioriteit, vergeleken met 27% van de Europeanen. Dit is geen toeval: de oorlog in Oekraïne en de stijgende energierekeningen hebben benadrukt hoe energie niet alleen een economisch, maar ook een geopolitiek probleem is.

De aandacht voor voedselveiligheid in Italië (25%) ligt ook hoger dan het Europese gemiddelde (23%). Dit weerspiegelt wellicht de centrale rol van de agrovoedingsketen in ons land, maar ook een grotere zorg voor de stabiliteit en kwaliteit van onze voedselvoorziening.

Een meer verenigd Europa? Italianen zeggen ja.

Het idee dat de Europese Unie meer samenhang moet hebben, wordt breed gedragen: 89% van de Europeanen en 88% van de Italianen is van mening dat lidstaten nauwer moeten samenwerken om wereldwijde uitdagingen aan te pakken. Dit is een van de duidelijkste en meest consistente bevindingen uit het onderzoek: eenheid is daarom niet alleen wenselijk, maar ook noodzakelijk.

Maar Italië onderscheidt zich ook door een andere overtuiging: om echt te kunnen functioneren, heeft de Unie meer instrumenten en middelen nodig. 82% van de Italianen is hiervan overtuigd, vergeleken met het EU-gemiddelde van 76%. Dit cijfer weerspiegelt misschien een zekere frustratie: het idee dat Europa "meer zou kunnen doen", maar niet de benodigde macht krijgt.

Echte zorgen van burgers: inflatie, werk, armoede

Wanneer we van mondiale strategieën naar dagelijkse behoeften gaan, worden de antwoorden nog onthullender. Italianen wijzen nadrukkelijk op drie prioriteiten:

  • De kosten van levensonderhoud, veroorzaakt door inflatie, vormen de grootste zorg (43%).
  • Daarna komt werk, wat in Italië een veel zorgwekkender probleem is dan het Europese gemiddelde (37% versus 29%).
  • Ten derde, maar zeker niet onbelangrijk, is de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting (31%).

Hier zien we duidelijk hoe prioriteiten tastbaar, alledaags zijn en verbonden met de kwaliteit van het echte leven. We zien ook een grotere belangstelling voor thema's zoals ontwikkelingshulp en gendergelijkheid, die in Italië iets meer aandacht krijgen dan gemiddeld in Europa. Migratie is echter een uitzondering: voor 22% van de Europeanen is het een prioriteit, terwijl dat in Italië slechts 13% is. Deze gegevens moeten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd: in plaats van desinteresse, zouden ze kunnen wijzen op een beslechting van het debat na jaren van vermeende noodsituaties.

De persoonlijke toekomst? Italianen hebben er weinig vertrouwen in.

Tot slot, misschien wel de meest bittere statistiek: slechts 11% van de Italianen gelooft dat hun levensstandaard de komende vijf jaar zal verbeteren. Dit is een van de laagste percentages in Europa: de meerderheid (76%) denkt dat er niets zal veranderen, terwijl nog eens 11% verwacht dat de levensstandaard zal verslechteren. Dit is niet per se pessimisme, maar eerder een vermoeide en misschien wel gedesillusioneerde kijk. Alsof positieve verandering als zeldzaam, bijna onwaarschijnlijk, wordt beschouwd.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.

Een tegenargument schrijven Een gerelateerd artikel schrijven