Live

Vrachtvluchten in Xinjiang wekken zorgen over gedwongen arbeid

Het afgelopen jaar hebben honderden vrachtvluchten China met Europa verbonden en duizenden tonnen goederen uit de provincie Xinjiang vervoerd. Deze regio, waar de Oeigoerse minderheid woont, staat al lange tijd in het middelpunt van internationale controverse vanwege berichten over gedwongen arbeid en mensenrechtenschendingen.

Volgens eenanalyse van de in Washington gevestigde belangenorganisatie Uyghur Human Rights Project (UHRP) zijn er de afgelopen twaalf maanden meer dan 40 luchtroutes geopend die Europa verbinden met luchthavens in Xinjiang. Er worden goederen verzonden naar landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Hongarije, Griekenland, Zwitserland, België, Ierland en Spanje.

UHRP benadrukt dat vliegtuigen e-commerceproducten, kleding, schoenen, elektronica, auto-onderdelen en landbouwproducten vervoeren. Deze sectoren zijn bijzonder kwetsbaar voor de uitbuiting van Oeigoerse dwangarbeiders.

"De snelle uitbreiding van vrachtvluchten tussen de Oeigoerenregio en Europa vormt een groeiende bedreiging voor de integriteit van de toeleveringsketens in de EU en het VK", aldus David Alton , voorzitter van de Britse parlementaire commissie voor de mensenrechten. Hij betoogt dat het toenemende aantal vluchten in strijd is met het EU-mechanisme voor het monitoren van producten waarvan wordt vermoed dat ze met dwangarbeid zijn vervaardigd.

Luchtvaartmaatschappijen in de schaduw van beschuldigingen

Niet alle transportbedrijven hebben volledige kennis van de herkomst van de goederen die ze vervoeren. Zo geven vertegenwoordigers van de Georgische luchtvaartmaatschappij CAMEX Airlines toe dat ze geen direct contact hebben met fabrikanten en niet kunnen controleren of producten onder dwangarbeid zijn vervaardigd. Ook de Britse luchtvaartmaatschappij European Cargo stelt te voldoen aan nationale regelgeving, zoals de Modern Slavery Act 2015, maar erkent dat het lastig is om de volledige toeleveringsketen te traceren.

In 2021 erkenden Britse wetgevers dat er in Xinjiang "genocide" plaatsvond, waaronder gedwongen arbeid van de Oeigoeren. In hetzelfde jaar stelden de Verenigde Staten een importverbod in op producten die onder dwangarbeid in de regio waren vervaardigd, en deze regelgeving werd in 2025 uitgebreid.

De Europese Unie heeft eind 2024 de Verordening Gedwongen Arbeid aangenomen om de instroom van goederen die in strijd met de mensenrechten zijn geproduceerd, te beperken. In het Verenigd Koninkrijk is de Modern Slavery Act van kracht, maar in de praktijk zijn beide regelingen moeilijk te handhaven, worden goederen zelden aan de grenzen gecontroleerd en zijn de toeleveringsketens vaak ondoorzichtig.

Stijgend aantal vluchten en de toekomst van de handel

Xinjiang ontwikkelt zich tot een centraal knooppunt voor China's "Luchtzijderoute", een integraal onderdeel van het Belt and Road Initiative (BRI). Luchthaven Ürümqi is nu een van de belangrijkste exportpunten en er zijn plannen om nog zeven burgerluchthavens te openen.

"Elke ongecontroleerde zending vanuit Ürümqi is een potentiële schending van de mensenrechten en een mislukking in de strijd tegen dwangarbeid", aldus Henryk Szadziewski, onderzoeksdirecteur van UHRP.

Deskundigen dringen er bij regeringen en bedrijven op aan om hun activiteiten in de regio stil te leggen totdat er een betrouwbare audit van de arbeidsomstandigheden kan worden uitgevoerd.

De ontwikkeling van vrachtluchtvaart vanuit Xinjiang biedt enerzijds een kans voor handel en de integratie van de regio in de wereldmarkt, maar brengt anderzijds ook ernstige ethische en politieke uitdagingen met zich mee. Europa staat vandaag de dag voor een dilemma: handel steunen, het risico lopen medeplichtig te zijn aan mensenrechtenschendingen, of radicale stappen zetten om de integriteit van zijn toeleveringsketens te beschermen.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.

Een tegenargument schrijven Een gerelateerd artikel schrijven