Live

De molen van uitputting

Herinner je je Boxer nog, het paard uit Animal Farm ? Dat grote, goedaardige beest dat dag en nacht de molen liet draaien, zonder zich ooit af te vragen waarom – of in ieder geval of wat hij bouwde uiteindelijk wel betekenis voor hem had. Hij geloofde dat de oplossing voor elk probleem lag in een beetje meer werk, een beetje meer geduld, een beetje meer vertrouwen in de leiders.

Hoewel Orwell hem schiep als symbool van de arbeidersklasse, en met steeds toenemende sociale ongelijkheid, kan Generatie Z zich in dit klassieke werk niet met hem identificeren. Het gebrek aan identificatie ontstaat niet omdat deze generatie niet werkt, maar omdat ze beseft dat het wiel eeuwig kan draaien zonder iets substantieels voort te brengen. Ze ziet in dat stil geloof niet redt, dat onophoudelijke productiviteit geen waarde betekent en dat uitputting geen deugd is. Orwells paard werkte tot het bezweek; het probleem voor de jeugd van vandaag, deze inzichten, ontstaan ​​juist omdat ze een stap voor zijn, waar de jongeren innerlijk opbranden voordat ze moeten knielen.

Tegenwoordig manifesteert burn-out zich in de vorm van een jongere die geconfronteerd wordt met een reeks verantwoordelijkheden die hij of zij moet vervullen, waardoor burn-out (een professioneel syndroom dat voortkomt uit chronische werkstress die niet succesvol is aangepakt) uiteindelijk de nieuwe norm is geworden. In een Cigna- enquête (2022) rapporteert 91% van de Gen Z-werknemers stress en vertoont 98% symptomen van burn-out. Hoewel de WHO het behandelt als een crisis als gevolg van werkdruk, betekent dit niet dat het fenomeen beperkt is tot de werkplek, vooral niet wanneer technologie de grenzen tussen werk en privéleven vervaagt, waarbij elke ping angst creëert en constante berichten "explosies" van creativiteit en prestaties van anderen de angst voor vergelijking en de behoefte aan succes versterken. De relatie van jongeren met vermoeidheid, stress en sociale media als invloed op de geestelijke gezondheid wordt voortdurend vastgelegd. Een studie in het International Journal of Science and Research uit 2025 toont aan dat 75% van Gen Z een negatieve impact van sociale media op hun geestelijke gezondheid meldt, terwijl 59% verhoogde stress en angst ervaart als gevolg van digitale druk.

Het fenomeen, los van de collectieve dimensies, is zonder twijfel kenmerkend voor het zogenaamde Westen als geheel. Volgens APA Stress in America 2023 zegt 58% van de 18- tot 34-jarigen dat "stress volledig overweldigend is", terwijl 50% zich verdoofd voelt en 67% concentratieproblemen heeft. De belangrijkste factoren die bijdragen aan dit beeld zijn de nasleep van de pandemie, economische onzekerheid, isolatie en eenzaamheid.

Nieuwe tijden, oude manieren

Vermoeidheid lijkt verband te houden met een gevoel van teleurstelling, een teleurstelling in het idee dat je zult slagen als je maar hard genoeg je best doet, terwijl ze nu inzien dat je met wilskracht alleen geen bergen kunt verzetten en dat sociale mobiliteit praktisch onbestaande is. Bovendien blijkt uit gegevens van LinkedIn Workplace Insights dat Generatie Z 134% vaker van baan wisselt dan vóór de pandemie, terwijl 1 op de 8 managers toegeeft hen vaker te ontslaan, daarbij verwijzend naar "gebrek aan voorbereiding" en "weerstand tegen feedback".

Hun levensomstandigheden bieden intussen geen waardigheid meer. In grote Europese steden, zoals Spanje, zijn de woonlasten sinds 2015 met 70% gestegen, terwijl de lonen stagneren. Deze omstandigheden versterken de collectieve vraag naar thuiswerken of flexibele werktijden, juist om vermoeidheid te verlichten – niet door werk, maar door overleven, omwille van het werk, banen die niet gebaseerd zijn op de productiviteit van werknemers, maar op de verspilling van hun persoonlijke kapitaal, energie, financiële en psychologische middelen. Het gevolg van deze hele situatie, existentieel gezien, wat de doelen van jongeren betreft, is nu een kaartenhuis dat is ingestort, een generatie die in constante spanning leeft en haar behoefte aan stabiliteit en overleving steeds verder ziet afnemen.

Volgens Forbes zijn de meeste jonge werknemers op zoek naar ‘carrièreontwikkeling, uitdaging en de inzet van hun werkgever voor mentale gezondheid en diversiteit’, maar ze komen terecht op werkplekken die nog steeds werken ‘met oude modellen die de productiviteit ten koste van het welzijn bevorderen’, wat resulteert in minder tevredenheid en meer frustratie, de eerste stap naar een burn-out.

 

Volgens onderzoek van Youngstown State University werkt 43% van de generatie Z fulltime en studeert of volgt een opleiding om de veranderende arbeidsmarkt bij te benen. Tegelijkertijd zegt bijna 50% zich "te uitgeput te voelen om te werken", terwijl 76% de financiële kosten als een groot obstakel voor hun ontwikkeling beschouwt, waardoor de behoefte aan zelfverbetering meer een race om te overleven wordt. Uitputting is een symptoom van een generatie die gedwongen wordt om tegelijkertijd productief en in balans te zijn, constant te leren maar geen tijd heeft om te leven, overal aanwezig te zijn en nergens bij te horen.

Dit gevoel van vermoeidheid is symptomatisch voor een generatie die weigert geketend te leven aan het ritme van de molen. Deze generatie eist, nog voordat ze het kan verwoorden, het recht om lui te zijn, de norm te worden, niet luiheid als nietsdoen, maar de herovering van leven en tijd op de overheersing van werk. Wanneer burgers de vrijheid hebben om niet constant te werken, kunnen ze ook denken, vragen stellen, deelnemen, dat wil zeggen, democratisch handelen. De uitgeputte burger van morgen kan de status quo niet in twijfel trekken, kan niet actief zijn en informatie verwerken, kan niet dromen van "iets anders". Het is voor hen gemakkelijker om gemakkelijke oplossingen, simplistische recepten, populistische aanbiedingen die resultaten beloven (sic) zonder moeite te volgen. Luiheid, als een daad van emancipatie, fungeert dan als tegengif tegen vervreemding en creëert ruimte voor zinvolle participatie en politieke betrokkenheid. En dit is misschien wel de meest radicale eis van een generatie die niet wil instorten om haar waarde te bewijzen.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.

Een tegenargument schrijven Een gerelateerd artikel schrijven