De Europese Unie zet een belangrijke stap richting digitale soevereiniteit. EU-lidstaten eisen nu officieel dat risicovolle AI-systemen en strategische data uitsluitend worden opgeslagen op cloudplatforms die gecertificeerd zijn als bestand tegen externe invloeden. Er blijft echter een belangrijke uitdaging: er is nog steeds geen consensus over de precieze definitie van een "soevereine cloud".
Europa wil zijn data terug – maar wat is een soevereine cloud?
Bescherming van de meest gevoelige systemen van Europa
EU-regeringen willen dat superrisicovolle AI, met name zaken die de gezondheid, veiligheid of basisrechten beïnvloeden, alleen op door de EU beheerde cloudservers draait, aldus een document van de Raad van 25 april. Dit alles om manipulatie of spionage van buiten Europa te ontwijken.
Deze belangrijke apps zouden in principe in clouds moeten staan met EU-goedkeuring. Ze bereiden zich voor op de nieuwe EU-wetgeving over AI en cloudbeveiliging, die gepland staat voor 2026.
Frankrijk is al bezig met het verplaatsen van 30 miljoen medische dossiers van Microsoft Azure naar een Europese cloud. Men vreest dat Amerikaanse wetgeving Amerikaanse instanties toegang zal geven tot die gegevens.
Meer dan alleen cyberbeveiliging
Alleen cybersecurity is niet langer voldoende voor Europa. Politieke veerkracht is nu cruciaal, vooral in de onderhandelingen over cloudbeveiligingsregels (EUCS). Het gaat erom Europese data te beschermen tegen externe wetten, zoals Amerikaanse wetten die Amerikaanse instanties in staat stellen gegevens te stelen, zelfs als deze op servers in Europa staan.
Ook al is niemand het er helemaal over eens wat een 'soevereine cloud' precies is, het wordt steeds duidelijker dat het om meer gaat dan alleen technologie: het gaat om wie de controle heeft en wie juridische vrijheid geniet.
Bovendien bevindt de meeste cloud-infrastructuur zich in een paar grote steden zoals Frankfurt, Amsterdam, Parijs en Dublin, waardoor andere delen van Europa achterblijven. Om dit op te lossen, zouden ze belastingvoordelen en financiering kunnen bieden voor datacenters in minder ontwikkelde gebieden.
Het Amerikaanse cloud-oligopolie
In principe domineren Amerikaanse techgiganten momenteel de cloudmarkt. Het aandeel van Europese bedrijven is sterk gekrompen, terwijl Amazon, Google en Microsoft meer dan 70% van de EU-markt in handen hebben. Het Franse OVHcloud en de Duitse bedrijven SAP en Deutsche Telekom hebben een klein marktaandeel. De EU wil de afhankelijkheid van deze Amerikaanse bedrijven verminderen, maar geeft toe dat ze ook cruciaal zijn voor de ontwikkeling van clouddiensten hier.
Groene wolk? Niet zo eenvoudig
Er is ook een klimaatprobleem. Uit EU-rapporten blijkt dat een gemiddeld datacenter jaarlijks 26 miljoen liter water per megawatt verbruikt. Momenteel heeft de EU 1240 datacenters die 8,3 gigawatt verbruiken, en dat zal in 2027 oplopen tot 13 gigawatt.
Zoveel energie- en waterverbruik botst met de klimaatdoelen van de EU. Bovendien worden er PFAS-chemicaliën gebruikt in koelsystemen, wat de zaken lastiger maakt.
De EU wil 'supergroene' datacenters, maar niemand weet nog wat dat precies inhoudt. Er zijn nog geen concrete normen voor duurzaamheid vastgesteld.
Bureaucratie: de verborgen bottleneck
Het bouwen van datacenters in Europa duurt eeuwen: meer dan 20 maanden voor goedkeuringen en soms jaren langer vanwege leveringsproblemen of chipcontroles, vooral voor AI-elementen.
De EU probeert de vergunningen te versnellen, met name de milieuvergunningen, maar vreest dat dit de groene doelstellingen in gevaar kan brengen. Om het echt te laten slagen, moet iedereen in de regering op één lijn zitten om chaos te voorkomen.
Europa heeft momenteel geen enorm AI-trainingscentrum zoals de VS en China aan het bouwen zijn. Een paar grote nieuwe projecten zouden daar verandering in kunnen brengen, maar de EU heeft een solide plan en snellere investeringen nodig.
Waarom is dit belangrijk?
Digitale soevereiniteit is niet langer alleen een politiek modewoord. Het wordt een vereiste voor de verdediging van de Europese waarden: privacy, vrijheid en open concurrentie.
Maar zonder een duidelijke en gecoördineerde EU-strategie, met onder meer robuuste cloudcertificering, eerlijke verdeling van infrastructuur, groene standaarden en snellere vergunningverlening, dreigt digitale soevereiniteit slechts een loze kreet te worden.
Voor jonge Europeanen is dit moment cruciaal. De digitale systemen die we vandaag bouwen (of juist niet bouwen) zullen bepalend zijn voor jullie toekomstige toegang tot kennis, innovatie en rechten in een steeds meer verbonden – en betwiste – wereld.
Geschreven door
Geef het gesprek vorm
Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.
©2025 Pulse Z. Ontwerp & ontwikkeling door Matrix Internet Opent in een nieuw tabblad