Galileo: Europa's eigen satellietsysteem

Sinds 2016 ontwikkelt de Europese Unie haar eigen wereldwijde navigatiesatellietsysteem: Galileo . Het levert nauwkeurige locatie- en tijdgegevens, waar miljarden gebruikers wereldwijd op vertrouwen. De signalen ondersteunen niet alleen smartphones, maar ook cruciale sectoren zoals transport, energie, landbouw en financiën. Schattingen suggereren dat ongeveer 10% van de EU-economie afhankelijk is van dergelijke diensten.

Het systeem bestaat uit 24 satellieten die 23.000 km boven de aarde cirkelen, plus een geavanceerde infrastructuur op de grond. Het is volledig in EU-eigendom en wordt beheerd door de burgerbevolking en onderscheidt zich van andere wereldwijde systemen zoals het Amerikaanse GPS . De meeste Galileo-diensten zijn gratis en voor iedereen toegankelijk.

Galileo biedt diensten zoals een open signaal voor mobiele apparaten, een noodhulpsysteem dat de tijd verkort om mensen in nood te lokaliseren, zeer nauwkeurige positionering (tot 20 cm) voor drones en autonome voertuigen, en veilige signalen voor overheidsinstanties. Dit ondersteunt de dagelijkse bedrijfsvoering in sectoren van slimme energienetwerken tot banken, waar nauwkeurige tijdsynchronisatie cruciaal is.

De tweede generatie Galileo wordt uitgerold, met twaalf nieuwe satellieten met verbeterde atoomklokken, antennes en software-updates in de ruimte. Er is ook een satellietnoodwaarschuwingsdienst gepland, die vanaf 2025 rechtstreeks waarschuwingen over natuurrampen en storingen naar mobiele apparaten moet sturen. Deze innovaties moeten ervoor zorgen dat Galileo een pijler blijft van de Europese technologische onafhankelijkheid en veiligheid.

Een nieuw hoofdstuk: OSNMA

OSNMA pakt een al lang bestaand probleem in GNSS-systemen aan: het gebrek aan verificatie van de authenticiteit van navigatiegegevens. Tot nu toe kon elk signaal, zelfs een vals signaal, als echt worden geaccepteerd. Spoofingaanvallen, waarbij valse signalen zich voordoen als echte satellieten, hebben incidenten veroorzaakt in de zee- en luchtvaart.

Met OSNMA kunnen gebruikers nu verifiëren of een navigatiebericht daadwerkelijk afkomstig is van Galileo-satellieten en niet tijdens de verzending is gewijzigd. Deze stap is technisch eenvoudig, maar baanbrekend: veilige positionering wordt mogelijk zonder dure externe cryptografische oplossingen.

De publicatie van het Service Definition Document (SDD) op 24 juli 2025 bevestigde dat OSNMA operationeel is. Naast technologische paraatheid geeft het ook een duidelijk politiek signaal af: Europa wil van het simpelweg leveren van GNSS-signalen overstappen naar een leidende rol in de beveiliging ervan.

Webinar showcase: techniek of marketing?

Op 1 september 2025 organiseren de Europese Commissie en het Agentschap van de Europese Unie voor het Ruimtevaartprogramma (EUSPA) een online evenement met de titel "Introductie van Galileo's nieuwe authenticatiedienst, OSNMA". Tijdens de presentaties komen belangrijke functionarissen en experts aan het woord, evenals SDD-overzichten, handleidingen voor de implementatie van ontvangers en inzichten van fabrikanten van GNSS-apparatuur.

Het webinar dient ook een promotioneel doel: de industrie ervan overtuigen dat OSNMA de toekomst is waarin het de moeite waard is te investeren. Maar is de technologie klaar voor brede implementatie? Ontvangers moeten worden geüpdatet, software moet worden aangepast en het hele GNSS-ecosysteem moet de nieuwe standaard omarmen. Of dit proces soepel zal verlopen, blijft onzeker.

GNSS-veerkracht: theorie versus praktijk

OSNMA is ontworpen om navigatiesystemen te beschermen tegen manipulatie en interferentie. Het maakt gebruik van digitaal ondertekende navigatieberichten, waardoor ze onmogelijk te vervalsen zijn zonder cryptografische sleutels – theoretisch een sterke barrière.

Maar lost OSNMA alle problemen op? Jamming, het opzettelijk blokkeren van signalen, blijft een bedreiging. De authenticatie werkt alleen binnen de open service van Galileo. Hoe zit het met apparaten die andere GNSS-systemen gebruiken, zoals het Amerikaanse GPS of het Chinese BeiDou ? Zonder wereldwijde invoering van vergelijkbare maatregelen zal de bescherming tegen spoofing fragmentarisch blijven.

Extra cryptografische lagen kunnen ook nieuwe uitdagingen met zich meebrengen – vertragingen, een hogere energievraag en kosten voor infrastructuurupdates. Hoewel ze onzichtbaar zijn voor incidentele gebruikers zoals chauffeurs of dronebestuurders, zijn reactiesnelheid en betrouwbaarheid cruciaal in kritieke sectoren.

De private sector staat aan het front

De implementatie van OSNMA is niet alleen een zaak van Europese instellingen. Ook fabrikanten van ontvangers en app-ontwikkelaars moeten de nieuwe standaard omarmen. EUSPA ondersteunt hen via het Fundamental Elements-programma, dat de ontwikkeling van Galileo-compatibele apparaten financiert.

De vraag blijft echter: is de markt er klaar voor? Bedrijven aarzelen wellicht om te investeren in een functie die nog niet wettelijk verplicht is. Zonder wettelijke verplichtingen loopt OSNMA het risico een nichetool te blijven die alleen wordt gebruikt door sectoren die zich bewust zijn van de beveiligingsvoordelen.

Tussen doorbraak en halve maatregelen

OSNMA is een grote stap in de richting van veilige satellietnavigatie, maar legt ook de beperkingen van een technologiegerichte aanpak bloot. Europa beschikt over een instrument om spoofing aanzienlijk te verminderen, maar kan het de juridische en marktconforme omgeving creëren die brede acceptatie garandeert?

Het webinar op 1 september demonstreert OSNMA als een potentiële wereldwijde standaard. De hamvraag blijft echter: is OSNMA een basis voor toekomstige beveiliging, of slechts een technologische gadget waarvan het potentieel grotendeels onbenut zal blijven zonder de juiste ondersteuning?

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.