Sterkere internationale coördinatie tegen mensenhandel

De EU beschouwt mensenhandel als een transnationale misdaad die een alomvattende aanpak vereist, zowel binnen als buiten haar grenzen. Samenwerking met landen buiten de EU, slachtofferhulp, de aanpak van digitale dreigingen en het synchroniseren van rechtshandhaving zijn belangrijke pijlers van deze groeiende strategie.

De EU-strategie voor de bestrijding van mensenhandel (2021-2025), herzien in juli 2024, introduceerde strengere strafrechtelijke sancties, krachtigere onderzoeksinstrumenten en uitgebreidere mechanismen voor slachtofferhulp. Deze hervormingen worden gecoördineerd door de EU-coördinator voor de bestrijding van mensenhandel (ATC) , die zorgt voor afstemming tussen nationale, regionale en internationale inspanningen.

Diverse nationale benaderingen, gemeenschappelijke doelen

Uit een onderzoek van het Europees Migratienetwerk (EMN) in 25 landen blijkt dat inspanningen ter bestrijding van mensenhandel vaak worden ingebed in bredere strategieën voor migratie, asiel of georganiseerde criminaliteit in plaats van dat ze als op zichzelf staande programma's worden uitgevoerd. Veel nationale initiatieven richten zich op risicoregio's, specifieke derde landen of specifieke migrantengroepen.

De meeste EU-landen werken samen met internationale organisaties zoals de Internationale Organisatie voor Migratie en NGO's, die zowel door nationale als EU-fondsen worden ondersteund, om programma's voor bewustwording, slachtofferhulp en preventie te bieden.

Slachtofferhulp en preventie: verder dan bewustzijn

Dertien EMN-landen signaleerden effectieve preventiecampagnes, waarvan vele in samenwerking met de landen van herkomst van potentiële slachtoffers werden uitgevoerd. Andere noemenswaardige maatregelen omvatten het begeleiden en trainen van politiemensen, het opzetten van speciale onderzoekseenheden, slachtofferhulpnetwerken en de inzet van verbindingsofficieren in partnerlanden.

Operationele samenwerking: EMPACT, Europol, Frontex

Operationele EU-agentschappen – Europol , Frontex en Eurojust – spelen een sleutelrol in de strijd tegen mensenhandel. Elf EMN-landen meldden actieve betrokkenheid bij initiatieven die door deze agentschappen worden gecoördineerd. Strategische operaties worden ondersteund door EMPACT , het Europese multidisciplinaire platform tegen criminele dreigingen.

De Europese Commissie financiert ook ontwikkelingsprojecten in derde landen, waarbij justitiële problemen, digitale risico's en financiële stromen die verband houden met mensenhandel worden aangepakt. In november 2023 stelde de Commissie nieuwe wetgeving voor om het faciliteren van illegale binnenkomst te bestrijden en de EU-brede politiecoördinatie te verbeteren. Over beide wetgeving wordt nog onderhandeld.

Geografische focus en internationale partnerschappen

Negen EMN-landen (plus Servië en Georgië) hebben formele partnerschappen met derde landen, terwijl andere afhankelijk zijn van ad-hocsamenwerking. Belangrijke regio's die voor ondersteuning in aanmerking komen, zijn de Sahel, de Hoorn van Afrika, Noord-Afrika, Oost-Europa en de Westelijke Balkan – gebieden die bekend staan ​​als smokkelroutes of afgelegen bronzones.

De EU fungeert als bemiddelaar en faciliteert dialoog, institutionele hervormingen en lokale programma's tegen mensenhandel via nabuurschaps-, ontwikkelings- en veiligheidsbeleid.

Obstakels en opkomende bedreigingen

Ondanks een sterkere betrokkenheid melden EMN-landen aanhoudende uitdagingen: ongelijke rechtshandhaving, gebrekkige slachtofferidentificatie, beperkte internationale samenwerkingsmechanismen en een laag vertrouwen tussen partners. De COVID-19-pandemie heeft de mensenhandel via digitale kanalen versneld, waardoor deze moeilijker te detecteren en te beheersen is.

Interculturele en systemische verschillen bemoeilijken gezamenlijk onderzoek en het delen van bewijsmateriaal. Veel respondenten benadrukten de noodzaak om vertrouwen en transparantie te creëren in internationale samenwerkingskaders.

Vooruitkijken: een nieuwe strategische generatie

Als reactie op de veranderende dreigingen zijn verschillende EMN-landen bezig met het actualiseren of opstellen van nieuwe strategische plannen – ditmaal met een internationale dimensie vanaf het begin. Prioriteiten zijn onder meer het verdiepen van financieel onderzoek, het verbeteren van de digitale monitoringcapaciteit en het versterken van langetermijnpartnerschappen met herkomst- en transitlanden.

De veranderende aard van mensenhandel vraagt ​​om adaptieve reacties – niet alleen op het gebied van technologie, maar ook wat betreft institutionele capaciteit en beleidsvorming.

Met deze aanpak laat Europa niet alleen zien dat het intern beter reageert op een ernstige mensenrechtenmisdaad, maar dat het zich ook positioneert als een proactieve speler op wereldniveau in de strijd tegen mensenhandel, met oog voor samenwerking en preventie op de lange termijn.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.