Live

Vanaf juni 2025 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan een nieuwe wet die de manier waarop miljoenen mensen de wereld om hen heen ervaren, radicaal kan veranderen: de Europese Toegankelijkheidswet (EAA). Deze wet is ontworpen om gelijke toegang tot producten en diensten te garanderen voor de meer dan 100 miljoen EU-burgers met een beperking en stelt gemeenschappelijke EU-brede toegankelijkheidsnormen vast. Of u nu een geldautomaat gebruikt, een e-book leest, online iets koopt, met het openbaar vervoer reist of een smartphone gebruikt – deze diensten en tools moeten voor iedereen toegankelijk zijn.

Het is een stap in de richting van de kernwaarden van de EU: gelijkheid, inclusie, mobiliteit en solidariteit. Maar hoewel de wet een krachtige boodschap uitdraagt, roept ze ook een aantal grote vragen op: kan ze effectief worden geïmplementeerd in alle 27 lidstaten? Zal ze echt een verschil maken in het dagelijks leven?

Eén wet, 27 realiteiten: kan dit in de hele EU werken?

Het hoofddoel van de EAA is het wegnemen van de belemmeringen die mensen met een beperking lange tijd hebben belemmerd om volledig deel te nemen aan het sociale en economische leven. De reikwijdte ervan is ambitieus en omvat sectoren zoals financiën, transport en digitale technologieën.

Wat betekent dit in de praktijk?

  • Dienstregelingen moeten gemakkelijk te lezen en te horen zijn.
  • Kaartautomaten en geldautomaten moeten over een tactiele, auditieve of visuele interface beschikken.
  • Digitale diensten moeten compatibel zijn met ondersteunende technologieën.

Het gaat hier niet alleen om gadgets – het gaat om systemische verandering. Maar hoewel de EU een geharmoniseerd wettelijk kader wil, is er geen pasklare aanpak. Elk land heeft zijn eigen infrastructuur, economie en bestuurssysteem. Zal de EAA flexibel genoeg zijn om lokale contexten te respecteren en tegelijkertijd echte verandering af te dwingen? De tijd zal het leren.

Noodoproepen en vervoer: zijn goede wetten voldoende?

Een belangrijk hoogtepunt van de EAA is de gegarandeerde toegang tot alarmnummer 112 – via spraak, tekst of video, overal in de EU. Dat is een krachtige belofte van universele veiligheid. Maar dit vereist meer dan alleen goede bedoelingen. Landen hebben de technische infrastructuur en getrainde hulpverleners nodig om dit te realiseren – en niet alle landen zijn er klaar voor.

Hetzelfde geldt voor het openbaar vervoer. Stations hebben toegankelijke schermen en aankondigingen nodig, en alle informatie over de dienstverlening moet gemakkelijk te vinden en te begrijpen zijn. Dit zou de mobiliteit en onafhankelijkheid van miljoenen mensen kunnen veranderen, maar het verbeteren van de infrastructuur is duur. Landen in Centraal- en Zuid-Europa kunnen moeite hebben met de financiering, tenzij ze sterke EU-steun krijgen.

Bedrijfsleven en toegankelijkheid: kosten of kansen?

De EAA geldt ook voor de private sector. Denk eens na:

  • Banken zorgen ervoor dat geldautomaten toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers en mensen met een visuele beperking.
  • E-books met tekst-naar-spraak-functionaliteit.
  • Smartphones werken naadloos samen met ondersteunende software.

Voor veel bedrijven, met name kleine en middelgrote bedrijven, betekent dit nieuwe investeringen in technologie en personeelsopleidingen – en mogelijk zelfs een herziening van hun bedrijfsvoering. Tot nu toe werd toegankelijkheid vaak als een bonus gezien. Onder de EAA is het een wettelijke verplichting.

De Europese Commissie stelt dat toegankelijk design leidt tot innovatie en economische groei. Maar voor kleinere spelers kan deze omslag lastig zijn – tenzij de EU ook financiële en structurele steun biedt om hen te helpen zich aan te passen zonder uit de markt te worden gedrukt.

Bewustwording en training: de onzichtbare vereiste

De EAA vereist dat dienstverleners training krijgen over toegankelijkheid en de behoeften van mensen met een beperking. Het idee is om een ​​cultuur van empathie en bewustzijn te creëren binnen instellingen en bedrijven.

Maar hier is het addertje onder het gras: er zijn geen duidelijke regels voor hoe de training gegeven moet worden, en er staan ​​geen sancties op het overslaan ervan. Dat betekent dat de kwaliteit van de training in werkelijkheid sterk kan verschillen per land en sector – en op sommige plaatsen zelfs helemaal niet.

Echte toegankelijkheid gaat niet alleen over technologie of fysieke infrastructuur. Het gaat om het veranderen van attitudes – en dat vereist meer dan alleen wetgeving. Zonder oprechte betrokkenheid van besluitvormers en organisaties blijven sommige onderdelen van de EAA mogelijk slechts symbolisch.

“Niemand achterlaten” – een belofte om na te komen?

Volgens de Europese Commissie moet de EAA gelijke kansen voor alle EU-burgers garanderen en ervoor zorgen dat "niemand achterblijft". Dat is een krachtige, hoopvolle uitspraak, maar er is meer nodig dan goede bedoelingen.

Momenteel beschikt de EAA niet over een onafhankelijk klachtenmechanisme voor burgers. En er is geen garantie dat lidstaten de wet zullen implementeren op een manier die de geest ervan echt weerspiegelt – en niet slechts het absolute minimum.

Een Europa zonder barrières blijft voorlopig meer een doel dan een realiteit. Het garanderen van consistente toegankelijkheid in de hele EU vergt tijd, politieke wil, financiële middelen en de actieve betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld.

De toekomst begint in 2025 – maar verandering hangt van ons af

De Europese Toegankelijkheidswet is een mijlpaal – zowel juridisch als symbolisch. Maar echte verandering komt niet alleen door het ondertekenen van een wet. Die komt van mensen: lokale overheden, bedrijven, burgers – en vooral jonge Europeanen, die zich kunnen inzetten voor een eerlijkere, meer inclusieve toekomst.

Of de EAA de basis wordt voor een daadwerkelijk barrièrevrij Europa, of slechts weer een beleid dat er op papier goed uitziet, is aan ons allemaal.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.

Een tegenargument schrijven Een gerelateerd artikel schrijven