Wat gebeurt er als je bewust zowel wifi als data uitschakelt? Ik heb het 24 uur geprobeerd, niet als straf, maar als experiment. Mijn telefoon bleef aanstaan, maar dan zonder verbinding. Het resultaat? Een dag die me liet zien hoe vaak ik zonder reden naar mijn telefoon grijp.
Een leven zonder internet is voor onze generatie ondenkbaar, en toch praten mensen vaak over detoxen of zich volledig afsluiten van schermen. Wetenschappers proberen al jaren het problematische gebruik van digitale technologieën bij kinderen en volwassenen aan te tonen. De negatieve effecten van toenemende schermtijd zijn onder andere een slechte geestelijke gezondheid, slaapproblemen, obesitas en sociale problemen.
Uit de gegevens blijkt dat mobiele telefoons bijna de hele wereld hebben overspoeld. Begin 2024 bereikte het aantal unieke mobiele telefoongebruikers 5,61 miljard, wat neerkomt op bijna 70 procent van de wereldbevolking. Alleen al in het afgelopen jaar zijn er 138 miljoen nieuwe gebruikers bijgekomen, een stijging van 2,5 procent. Nog opvallender is hoeveel mensen constant via internet met de wereld verbonden zijn. Momenteel hebben meer dan 5,35 miljard mensen toegang tot internet, oftewel ongeveer 66 procent van alle aardbewoners. In slechts één jaar tijd kwamen daar nog eens 97 miljoen bij.
Mijn schermtijd week niet af van het wereldgemiddelde.
En sociale netwerken? Ze zijn inmiddels een bijna onlosmakelijk onderdeel van het digitale leven. Het aantal actieve gebruikers is de vijf miljard gepasseerd, wat betekent dat meer dan 62 procent van de wereldbevolking al actief is op sociale platforms. Elk jaar komen er honderden miljoenen bij, en alleen al in de afgelopen twaalf maanden zijn er 266 miljoen nieuwe accounts bijgekomen, wat een jaar-op-jaar stijging van 5,6 procent betekent.
Problemen vanaf het begin
Ik begon mijn dag zonder internet door wifi en mobiele data uit te schakelen. Ik kon de wekker, camera en notities gebruiken, maar apps die internet gebruiken werkten niet. Om praktische redenen plande ik mijn offline dag in het weekend, wanneer ik geen werkmails zou hebben en mijn laptop niet hoefde te gebruiken. Ik pakte mijn handgeschreven aantekeningen weer op, waarin ik gedurende de dag observaties noteerde die dienden als een schat aan informatie voor mijn artikel. Ik begon met het bekijken van mijn gemiddelde schermtijd, die 4 uur en 44 minuten bedroeg in de afgelopen week, wat ongeveer het gemiddelde is voor de bevolking in 2025.
Ik begon de dag met een wekker en een snel ontbijt voordat ik met de hond ging trainen. De eerste verandering merkte ik meteen: mijn ochtendroutine duurde ongeveer 15 minuten korter, omdat ik niet in bed het ochtendnieuws keek of tijdens het ontbijt door Instagram scrolde. Direct na de training had ik mijn eerste probleem met de betaalmethode in een café. Ik was gewend om via een QR-code te betalen, maar zonder internetverbinding werkte dat niet en moest ik met contant geld terug naar het café.
Mijn ochtendbezoek aan het café verliep niet zonder problemen. Afgezien van het contante betalen genoot ik in volledige stilte van mijn matcha.
Bovendien, omdat ik mijn boek was vergeten, had ik geen andere keus dan de omgeving te observeren. Ik zag een reclamebord met badkameraccessoires boven het café hangen, maar ik zag ook een klein insect waarvan ik aanvankelijk dacht dat het een kolibrie was (die leven niet in Slowakije). Natuurlijk wilde ik weten wat het was, maar ik kon er pas de volgende dag naar zoeken. Wist je dat we een Slowaakse kolibrie hebben? Hij heet de Marin's Lišaj en het is een vlinder met een atypisch uiterlijk.
Ik wilde ook het laatste nieuws lezen, maar de gedrukte versie bevatte informatie van de vorige dag die ik de dag ervoor al online had gelezen. Dus thuis greep ik terug naar boeken die ik al een tijdje aan de kant had gelegd. En ik vergat bijna te vermelden hoe ik onbewust meerdere keren naar mijn mobiel greep om te kijken wat er nieuw was en dat die me wezenloos aanstaarde. Als ik iemand wilde bellen, belde ik alleen de persoon wiens telefoonnummer ik had. Hoe ik het groene icoontje miste dat aangaf dat die persoon online was, of de informatie dat het bericht was gelezen.
Navigatie, recepten en snel zoeken
Ik kon niet geloven hoezeer ik op internet vertrouwde, zelfs in de meest triviale situaties. Ik controleerde altijd de navigatie in de auto voor een rit om te kijken of er files of ongelukken op de weg waren, en als ik de weg niet wist, had ik hem de hele tijd aan staan. Gelukkig hoefde ik die dag niet naar een nieuwe plek, want ik had niet geweten hoe ik er moest komen, maar ik kon het niet laten om de navigatie te gebruiken om de snelste route naar een bekende plek te vinden.
De wandeling met de honden verliep in stilte en rust, zonder afleiding van de muziek van de mobiele telefoon of scrollen.
Mijn lunchkoken was ook interessant. Ik bewaar maaltijdinspiraties in een bladwijzer op internet, wat natuurlijk niet werkte, dus kookte ik op het oog. Het resultaat was niet slecht, maar als ik zo doorging, zou de keuken vol papieren kookboeken en improvisatie moeten staan. En dan heb ik het nog niet eens over die snelle zoekacties die ik vaker doe dan ik dacht. Zelfs mijn wandeling met de honden moest ik zonder muziek en scherm doen, maar ik waardeerde de stilte en rust vlak achter mijn huis des te meer.
Verveling en tijd om na te denken
Zonder de constante stroom aan meldingen en het scrollen voelde ik me overdag vreemd leeg, maar niet onaangenaam. Later voelde ik me beter gefocust, mijn gedachten werden niet onderbroken en niets leidde me af van wat ik aan het doen was. Ik denk dat ik meer details begon op te merken en dieper begon na te denken. Een deel daarvan was erg bevrijdend: tegen de avond was ik er helemaal aan gewend en hoefde ik mijn telefoon niet meer te checken. 's Avonds viel ik veel sneller in slaap na een paar pagina's van een boek en zonder het gebruikelijke scrollen voor het slapengaan.
In het begin, toen ik met dit experiment begon, verwachtte ik geen grote veranderingen of problemen. Maar zelfs één dag liet me zien hoe gewend ik ben geraakt aan het leven met internet en het gebruik voor volkomen banale activiteiten. Het liet me echter ook zien dat ik er zonder problemen (althans soms) zonder kan. Misschien zou het geen kwaad kunnen als de offline dag een vaste activiteit wordt. Het hoeft niet elke week te zijn, maar soms kan het een welkome afwisseling zijn om even te ontsnappen aan de constante meldingen en alleen op jezelf te vertrouwen.