Chinese druk op Britse universiteit? Politie onderzoekt inmenging in academische vrijheid

De Britse antiterrorismepolitie onderzoekt beschuldigingen dat Chinese autoriteiten druk hebben uitgeoefend op Sheffield Hallam University nadat de instelling tijdelijk het onderzoek van professor Laura Murphy naar gedwongen arbeid onder Oeigoeren in China heeft opgeschort. De zaak heeft niet alleen de spanningen tussen academische vrijheid en buitenlandse invloed blootgelegd, maar ook het debat over de bredere implicaties van China's aanwezigheid binnen westerse onderwijsinstellingen nieuw leven ingeblazen.

Politie onderzoekt mogelijke inmenging van buitenlandse inlichtingendiensten

Volgens berichten van The Guardian , de BBC en documenten van advocatenkantoor Leigh Day Solicitors zouden de Chinese autoriteiten een twee jaar durende campagne van druk en intimidatie tegen de Sheffield Hallam Universiteit hebben gevoerd. Het doel was om het onderzoek naar mensenrechtenschendingen in de Chinese regio Xinjiang stop te zetten.

Interne documenten tonen aan dat personen die beweerden de Chinese "nationale veiligheidsdienst" te vertegenwoordigen, contact opnamen met universiteitsmedewerkers in Peking en eisten dat het onderzoeksproject werd stopgezet. Nadat de universiteit de Chinese kant had laten weten de publicatie van de bevindingen van het onderzoek te hebben opgeschort, "verbeterden de relaties onmiddellijk", aldus de aangehaalde correspondentie.

De politie van South Yorkshire heeft de zaak doorverwezen naar de afdeling Terrorismebestrijding, met een beroep op artikel 3 van de National Security Act, dat betrekking heeft op "het assisteren van een buitenlandse inlichtingendienst". Als de beschuldigingen worden bevestigd, zou dit een van de ernstigste bekende gevallen van directe buitenlandse inmenging in het Britse academische leven zijn.

Chinese invloed en de fragiele onafhankelijkheid van universiteiten

De zaak Sheffield Hallam belicht een breder probleem dat professor Murphy zelf aankaartte: chronische onderfinanciering van Britse (en, meer in het algemeen, Europese) universiteiten maakt ze kwetsbaar voor externe financiële en politieke invloed. Veel universiteiten zijn afhankelijk geworden van collegegeld van internationale studenten, waarbij China een van de grootste onderwijsmarkten ter wereld vormt.

Dit creëert het risico van zelfcensuur of het beperken van onderzoek naar politiek gevoelige onderwerpen. Hoewel Sheffield Hallam volhoudt dat haar beslissingen niet commercieel gemotiveerd waren, tonen de omvang en aard van de gerapporteerde druk aan hoe complex de relatie tussen de academische wereld en de mondiale politieke realiteit is geworden.

De zaak van Sheffield Hallam University onderstreept de uitdagingen waarmee academische instellingen worden geconfronteerd in een tijd van toenemende internationale afhankelijkheid. Enerzijds streven ze naar het behoud van de vrijheid van onderzoek en intellectuele uitwisseling; anderzijds moeten ze omgaan met geopolitieke en economische krachten die juist die onafhankelijkheid bedreigen.

De benarde situatie van de Oeigoerse gemeenschap blijft een cruciaal referentiepunt in het wereldwijde debat over mensenrechten. In de context van China's groeiende invloed in Europa en daarbuiten, blijft de vraag hoe openheid in de academische wereld te verenigen is met de bescherming van haar autonomie een van de belangrijkste uitdagingen voor moderne democratieën.