Op psychologisch niveau werd dit natuurlijk al snel synoniem met het woord dat net zo populair is als trends, met dit verschil dat het een blijvertje is. De Fear of Missing Out (FOMO) , de angst dat er iets belangrijks gebeurt zonder dat we erbij horen, is gekoppeld aan diepere onvervulde behoeften: aan sociale verbondenheid, autonomie en eigenwaarde. FoMo fungeert uiteindelijk als de psychologische motor van deze herhaling; we checken onze telefoon steeds opnieuw om niet te missen wat iedereen al heeft gezien. Zowel deze versnelling als FoMo komen samen in een "all-men's land", een huidige bubbel die geen duur heeft, maar constante aanwezigheid vereist. Hoewel het een staat van constante aanwezigheid creëert, is het uiteindelijk geen bewuste ervaring van het heden, maar eerder een voortdurende razernij, met een verlangen naar onmiddellijke deelname.
De paroxisme van trends en hun vergetelheid
Half juli 2025, in Wenen; eind juli, in Praag; begin september, in Athene. De ochtenduren worden gevuld met mensen die de metro naar hun werk nemen; 's middags stromen jongeren de straat op om zich te vermaken. Het meest interessante zijn echter niet de mensen zelf – het is een wijdverbreid, belichaamd cultureel fenotype dat velen van hen vertegenwoordigen. Het is een fenomeen dat moeilijk te beschrijven is: je herinnert je niet de gezichten, maar hun symbolen. Matcha lattes in oversized plastic bekers, Labubu die uit tassen en elders tevoorschijn komen, kleine emblemen van een wereldwijde esthetiek. En als je de fysieke wereld even verlaat, kom je hem weer tegen in de digitale ruimte – waar hetzelfde fenotype verbonden is onder dezelfde passie, de volgende rage: Dubai-chocolade.
Objecten die even paradoxaal als onbeduidend zijn, en die een paar dagen lang de last van een collectieve obsessie dragen. FY overspoelt ons met foto's, unboxing-video's en hashtags, en dan is de trend eindelijk tot rust gekomen. Totdat het volgende ding verschijnt dat ons even het gevoel geeft ergens bij te horen, en zo een nieuwe formule van sociale chemie creëert waarin consumenten verliefd worden en vergeten, met de snelheid van een scroll. Deze conditie past in Hartmut Rosa's visie op 'sociale versnelling' als de hoeksteen van de moderniteit, waarbij het tempo van communicatie, productie en natuurlijk consumptie – materiële of menselijke relaties – zo snel toeneemt dat de tijdsbeleving steeds oppervlakkiger wordt. In plaats van stabiliteit te bieden, creëert vooruitgang een gevoel van constant verlies; niets duurt lang genoeg om diepgang te krijgen.
Het leven wordt een opeenvolging van kortstondige gebeurtenissen, trends en stimuli die elkaar zonder continuïteit opvolgen. Het resultaat is een cultuur zonder continuïteit, waarin elk onderwerp sterft door overmatige aandacht, omdat de tijd die eraan wordt besteed niet draait om duur, maar om intensiteit – wie maalt er om de duur van het vuurwerk, iedereen is er bij elke knal. Aandacht wordt een eindig ecosysteem – een reservoir dat even snel leegloopt als het zich vult. Naarmate de informatiestroom toeneemt, neemt de levensduur ervan af. Het is alsof we in een 'kokende economie' leven, waar alles snel stijgt, overstroomt en verdampt. Wat de moderne mens dagelijks ervaart, met virale objecten, is precies deze curve van uitputting. We herinneren ons niet meer waarom we van iets hielden; we herinneren ons alleen de razernij van iedereen die ervan hield.
@weluhvbernie Consumentisme heeft me te pakken.. #fyp #viral #performative #labubu #matcha ♬ origineel geluid – 📼
Heeft het algoritme smaak?
Trends hebben gezichten, de mensen die ze dragen, maar de "trendmaker" heeft geen gezicht; hij heeft een code. Het algoritme selecteert en reguleert; het is de onzichtbare curator van de hedendaagse smaak – je zou natuurlijk kunnen overgaan tot een vraag die overeenkomt met de kip en het ei. Zoals Amanda Mull uitlegt in haar interview met Vox , volgen hedendaagse trends niet langer een cultureel pad; ze verschijnen als beelden zonder context. Het algoritme is niet geïnteresseerd in oorsprong of betekenis; alleen of het je even laat stoppen met scrollen, en slaagt uiteindelijk wanneer kleur, een zachte vorm en andere esthetische elementen onze zintuigen direct raken, maar niet communiceren met onze verbeelding.
Tegelijkertijd vindt deze verschuiving van wat betekenisvol is of betekenis produceert naar pure stimulus een vruchtbare bodem in zogenaamde imitatiepublieken , waar deze culturele fenotypes of gemeenschappen niet rond ideeën worden gevormd, maar rond imitatie. Die laatste wordt de valuta van het sociale kapitaal van 'hoe hoor ik erbij', of zoals René Girard het tientallen jaren geleden zei, zoals wij verlangen naar wat anderen verlangen, niet omdat we het nodig hebben, maar omdat we op hen willen lijken. Platforms zetten dit instinct simpelweg om in mechanisch gedrag.
Het is vrij vanzelfsprekend, gezien de mate van ervaring, dat de aard van trends te maken heeft met de perceptie van de "ervaring van het moment". Hoe dan ook, vluchtige communicatie kan positieve emoties oproepen en het gevoel van verbondenheid tussen gebruikers versterken, waarbij bijvoorbeeld instantfoto's een gevoel van opluchting bieden . Deze observatie, die voortkomt uit zowel gebruikerservaring als systematisch onderzoek, kan worden herleid tot een fenomeen: de vergankelijkheid van dingen zorgt voor een gevoel van zorgeloosheid en zelfs dwaasheid, wetende dat morgen niets meer uitmaakt. Als iets te lang duurt, gaan we eraan voorbij alsof het ondraaglijk verouderd is. Ons verlangen past zich aan het ritme van de stroom aan: alles wat geen onmiddellijke dopaminerge stimulus opwekt, verdwijnt uit beeld. Zo leren we niet te genieten van de duur, maar van de vluchtigheid.
Is de Labubu-rage voorbij? Prijzen dalen en de voorraad neemt toe, terwijl de aandacht zich richt op een nieuw speeltje. https://t.co/pxXoPk3fpH pic.twitter.com/40GmjrxmiY
— Forbes (@Forbes) 8 oktober 2025
Als we de mate van informatiemoeheid, deze chronische uitputting door data-overload en zinnen als "Ik wil iets lichts om te ontspannen" aan de vergelijking toevoegen, wordt het beeld alarmerender. We zijn niet langer op zoek naar informatie, maar naar kleine prikkels, flitsen die geen begrip vereisen. "Licht" betekent hier niet luchtig, maar pijnloos. We willen iets dat geen gewicht heeft, dat we niet met ons mee hoeven te dragen, omdat de zwaarte van de betekenis vermoeiend is. Zo verandert onze feed in een bedieningspaneel van lampjes die aan en uit gaan, net als de trends.
Tegelijkertijd komt het gebrek aan behoefte aan begrip in plaats van herhaling centraal te staan. De tijd van verspreiding heeft de tijd van interpretatieve overwegingen vervangen. Cultuur wordt een vervangbaar materiaal, een eindeloze lus van geluiden, objecten en beelden die van scherm naar scherm gaan, onverschillig voor hun betekenis. Ooit was imitatie een vorm van leren. In het neoclassicisme bijvoorbeeld moest de kunststudent de meesters kopiëren; vorm begrijpen door herhaling. Imitatie betekende echter niet onwetendheid; het was leerlingschap, elke herhaling een dialoog met iets dat al bestond, een manier om zich aan te sluiten bij een betekenislijn. In de digitale wereld imiteren we niet om te creëren, we imiteren om zichtbaar te blijven – een immateriële imitatie, omdat we niet het object kopiëren om het te begrijpen, maar het fenomeen om erbij te horen.
Instagram of TikTok kunnen herkennen welk beeld je het langst op het scherm houdt, en kunnen vervolgens de collectieve aandacht en daarmee de cultuur zelf herschikken. Algoritmische smaak heeft dus een bijna metafysische dimensie; niemand weet waarom iets viraal ging, alleen dát het gebeurde. De hedendaagse cultuur die voortkomt uit sociale media overleeft door herhalingen, piekmomenten in plaats van plateaus – een onoverkomelijke voorwaarde voor elke esthetische rijping; er is alleen de onophoudelijke belofte van "het volgende". Misschien zijn zowel deze trends als het beheer van deze digitale stimuli een vreemde troost van onze tijd.
De hedendaagse cultuur, die zijn oorsprong vindt in het digitale domein, transformeert in een machine van aanwezigheid – een enorm, onstuitbaar oppervlak dat elk spoor van diepte afstoot. We hoeven ons niet langer te herinneren; voelen is voldoende. En gevoelens, net als trends, moeten voortdurend vernieuwd worden. Het is niet zo dat er geen oorspronkelijke schepping bestaat – het is zo dat de schepping de middelen heeft verloren om een duur te verkrijgen, de middelen om een spoor na te laten. Alles lijkt al beproefd en getest, al geprogrammeerd om te vervagen. Snelheid leidt niet tot vooruitgang, maar resulteert in een roerloze zee van fragmenten.
De oplossing ligt niet in een terugkeer naar het verleden, maar in het claimen van een nieuwe traagheid, net als bij het idee van vooruitgang – er kan geen vooruitgang zijn omwille van de vooruitgang zelf; we moeten ons afvragen wie er baat bij heeft, in welke mate, en wat er voor wordt opgeofferd. Evenzo is de oplossing voor snelheid en oppervlakkigheid niet om die te verminken, maar om te reflecteren of ze ons dient, en hoe ze ons verder kan brengen in plaats van ons gevangen te houden in de ondraaglijke lichtheid van een heden dat onverschillig voorbijgaat aan de voorziening van materiaal waarvan we uiteindelijk niet weten wat we ermee aan moeten. We leven te midden van mooie symbolen die authenticiteit nabootsen, en zo ontstaat een laagwaardig cultureel fenotype, een collectief oppervlak waar het esthetische het substantiële vervangt. Ik voorzie echter geen oplossing, vertragen betekent niet dat we technologie verwerpen; het betekent dat we die herdefiniëren in een menselijk tempo. Om kleine rituelen te creëren die de tand des tijds doorstaan. Misschien ligt daarin wel de meest radicale daad van onze tijd – te midden van een culturele infantilisering die voortdurend beelden zonder inhoud produceert.
Geschreven door
Geef het gesprek vorm
Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.