Live

Maar als algoritmes hele artikelen kunnen schrijven – en tegelijkertijd het internet overspoelen met nepnieuws – dan wordt één vraag steeds luider: kunnen de media gelijke tred houden met een technologie die hun missie opnieuw vormgeeft?

In heel Europa stappen steeds meer nieuwsredacties over op AI. Sommigen zien het als een kans om de efficiëntie te verhogen, anderen als een gevaarlijke gok. De meest veelbelovende aanpak tot nu toe lijkt het hybride model te zijn: de snelheid en kracht van automatisering benutten en tegelijkertijd mensen kritisch laten oordelen. Deze mix zou wel eens de beste verdediging tegen desinformatie kunnen zijn. De realiteit is echter lastig: hoezeer AI ook helpt, het creëert ook nieuwe risico's – van bevooroordeelde algoritmen tot twijfels over de betrouwbaarheid van nieuws.

Is dit hybride model een oplossing voor de lange termijn, of slechts een tijdelijke oplossing waarmee een nog grotere vertrouwenscrisis kan worden uitgesteld?

De menselijke factor – essentieel of achterhaald?

Onderzoek laat er geen twijfel over bestaan : mensen blijven centraal staan ​​in de journalistiek. Niet alleen bij het schrijven van verhalen, maar ook bij het ontwikkelen van de tools die de feiten controleren. Zonder menselijk toezicht zou het bestrijden van desinformatie vrijwel onmogelijk zijn.

De uitdaging? Veel nieuwsredacties missen sterke technische vaardigheden. Die kloof maakt het moeilijker om zich aan te passen aan de snelle opkomst van AI. Steeds meer mediaprofessionals pleiten nu voor een brede AI-training voor journalisten, omdat ze waarschuwen dat verslaggevers zonder AI afhankelijk kunnen worden van technologie die ze niet echt begrijpen. En als journalisten de tools die ze gebruiken niet kunnen uitleggen, kunnen ze dan wel echt onafhankelijk zijn?

De desinformatie-lus – kunnen we die doorbreken?

Het probleem met desinformatie gaat niet alleen over aanbod, maar ook over vraag. Zoals Susan D'Agostino opmerkte in The Bulletin , versterken algoritmes de content die de meeste kliks en interactie genereert – of die nu waar is of niet.

Marshall Van Alstyne betoogt dat we een dubbele strategie nodig hebben: het blokkeren van de creatie van door AI gegenereerd nepnieuws, en tegelijkertijd de manier waarop mensen informatie consumeren veranderen. Dat vereist technologische, culturele en zelfs psychologische verandering. Maar hoe realistisch is dat? En als we falen, hoe lang duurt het dan voordat de samenleving het vermogen verliest om waarheid van digitale illusie te onderscheiden?

Algoritmische bias – storing of systeemfout?

Een ander groot probleem: vooringenomenheid die in algoritmen is ingebouwd. Ramaa Sharma benadrukt dat de aanpak hiervan diverse teams, bredere datasets en duidelijke ethische normen vereist die vanaf het begin in het AI-ontwerp zijn ingebouwd.

Enkele oplossingen omvatten het monitoren van metadata, het ontwikkelen van tools om vooroordelen te detecteren, het bevorderen van transparantie en samenwerking tussen redacties. Maar zelfs de beste technische oplossingen zullen geen effect hebben als de sector een pijnlijke waarheid niet onder ogen ziet: het tolereren van vooringenomen AI kan betekenen dat geloofwaardigheid – de kern van de journalistiek – in gevaar komt.

Chatbots als nieuwe verdedigingslinie

Sommige nieuwsredacties experimenteren met hun eigen AI-tools om weerstand te bieden. Journalist Rowan Philip beschrijft hoe bepaalde media interne chatbots hebben ontwikkeld die alleen vragen beantwoorden met behulp van geverifieerde archieven.

In tegenstelling tot openbare AI-systemen zoals ChatGPT, die gebruikmaken van ongeverifieerde internetcontent, vertrouwen deze gesloten modellen uitsluitend op betrouwbare bronnen. Ze geven het publiek accurate antwoorden en herbouwen vertrouwen door transparantie. De vraag is: kunnen deze kleinere, lokale oplossingen overleven tegen de wereldwijde platforms die domineren met winstgedreven algoritmes?

Journalistiek in het AI-tijdperk – kan democratie overleven?

AI is al verweven in de Europese journalistiek en de invloed ervan zal alleen maar toenemen. De kansen zijn groot, maar de risico's ook. Ongecontroleerd kan geautomatiseerde journalistiek desinformatie aanwakkeren en het vertrouwen in alle media ondermijnen. En als burgers helemaal niet meer in informatie geloven, komt de basis van de democratie in gevaar.

Daarom stellen experts dat technische oplossingen alleen niet voldoende zijn. We hebben een gezamenlijke inspanning nodig – juridisch, ethisch en cultureel – om ervoor te zorgen dat AI de journalistiek versterkt in plaats van ondermijnt. Europese nieuwsredacties zouden zich, samen met beleidsmakers, moeten inzetten voor transparantie, eerlijkheid en onafhankelijk toezicht.

Want zonder deze waarborgen zou de journalistiek wellicht niet door AI gered kunnen worden, maar er zelfs voor verloren gaan.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.

Een tegenargument schrijven Een gerelateerd artikel schrijven