Het bekendste symbool van de Europese Unie (EU) viert misschien wel haar 40-jarig bestaan. Het werd echter voor het eerst gebruikt in 1955. Hoewel het aantal EU-lidstaten in de loop der jaren is toegenomen, zijn de sterren op de vlag onveranderd gebleven.

Blauw en twaalf gouden sterren: dit is de wereldwijd herkenbare vlag van de Europese Unie . Hij wappert op de gebouwen van instellingen, verschijnt op Erasmus-certificaten en door de EU gesteunde projecten. Door de jaren heen is hij uitgegroeid tot een van de bekendste symbolen van de Europese integratie. Ondanks de gemakkelijke herkenbaarheid verhult hij de geschiedenis en waarden van de EU.

Hoewel de sterren op de vlag misschien lijken te symboliseren hoeveel lidstaten er zijn, heeft hun aantal in werkelijkheid niets met het lidmaatschap te maken. De twaalf sterren, gerangschikt in een cirkel, zoals een klok, vertegenwoordigen de idealen van eenheid, solidariteit en harmonie tussen de landen van de Europese Unie. Hun cirkelvormige opstelling verwijst ook naar hun eenheid. De blauwe achtergrond van de vlag staat voor de kleur van de westelijke hemel en verwijst, samen met de gouden sterren, naar helderheid, stabiliteit en vrede.

Illustratief beeld. Mauro Bottaro / © EU, 2019 – Audiovisuele dienst van de Europese Commissie

Haar visuele stijl is echter al 70 jaar bekend.

De geschiedenis van de vlag begon op 8 december 1955, toen de Raad van Europa hem als officieel embleem aannam. De vlag ontstond uit de behoefte om Europa na de Tweede Wereldoorlog een symbool te geven waarmee de burgers zich konden identificeren. De Raad koos daarom voor een ontwerp dat neutraliteit, tijdloosheid en eenvoud het beste weerspiegelde.

Later, op 11 april 1983, stelde het Europees Parlement voor dat de gekozen vlag zou worden goedgekeurd door de Europese Economische Gemeenschap (EEG), de voorloper van de EU. De vlag werd echter pas officieel als logo aangenomen door de Europese Raad op 28-29 juni 1985. Daarom werd de vlag een jaar later voor het eerst gehesen voor het Berlaymongebouw in Brussel, waar de Europese Commissie gevestigd is.

Naast geschiedenis een beetje wiskunde

Als we het embleem geometrisch bekijken , heeft het ook de vorm van een rechthoek, waarvan de lengte anderhalf keer zo groot is als de hoogte. De sterren zijn in een denkbeeldige cirkel geplaatst, op gelijke afstanden van elkaar, en hun middelpunt is het snijpunt van de diagonalen van de rechthoek. Dit zijn de vijf punten van de ster, die een cirkel vormen met een straal van een achttiende van de hoogte van de vlag.

Tegelijkertijd zijn de sterren gerangschikt als een wijzerplaat, in een regelmatige cirkel. Elk van hen is verticaal georiënteerd, wat betekent dat de bovenste punt recht omhoog wijst en de twee onderste punten een lijn vormen die loodrecht op de vlaggenmast staat.

Europees vlagembleem. Bron: EC – Audiovisuele Dienst / © EU

Het gaat niet alleen om vlaggen op gebouwen

We zien de blauwe vlag met gouden sterren dagelijks. Hij is niet alleen te vinden op diverse gebouwen, maar ook in de logo's van EU-instellingen, zoals de Europese Commissie, de Raad van Europa en het Europees Parlement. Hij moet ook worden gebruikt om door de EU gefinancierde projecten of evenementen te markeren. Sinds 1 januari 2002 prijkt de vlag, als symbool van de Europese identiteit, ook op eurobankbiljetten en -munten.

Winnend ontwerp voor de herdenkingsmunt van 2015. Bron: EC – DG ECFIN, 2017

De vlag vierde ook haar 30-jarig jubileum met de onthulling van een herdenkingsmunt van 19 eurolanden. Het ontwerp voor de munt werd gekozen door EU-burgers in een online wedstrijd georganiseerd door de Europese Commissie. Dit was pas de vierde overeenkomst waarbij landen gezamenlijk een herdenkingsmunt uitbrachten. De eurozonemunten dienden 62 ontwerpen in, waaruit een jury van experts er vijf selecteerde. Het winnende ontwerp was van Georgios Stamatopoulos van de Bank van Griekenland, die 30 procent van de online stemmen kreeg. Het ontwerp van de munt bestond wederom uit 12 sterren die in menselijke figuren veranderen. Ze verwijzen naar de geboorte van een nieuw Europa.

Geschreven door

Geef het gesprek vorm

Heb je iets toe te voegen aan dit verhaal? Heb je ideeën voor interviews of invalshoeken die we moeten verkennen? Laat het ons weten als je een vervolg wilt schrijven, een tegengeluid wilt laten horen of een soortgelijk verhaal wilt delen.